Φυτικά μοτίβο της Αρχαιότητας, της Επτανησιακής και Βυζαντινής τέχνης και η σημερινή συμβολιστική τους δυναμική, της Μαριλένας Φωκά

Τελευταία ενημέρωση: Κυριακή, 24 Μαΐου 2020 13:16

Φυτικά μοτίβο της Αρχαιότητας, της Επτανησιακής και Βυζαντινής  τέχνης και η σημερινή συμβολιστική τους δυναμική, της Μαριλένας Φωκά

«ΜΑΓΙΑΤΙΚΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΝΘΕΜΙΑ»

Φυτικά μοτίβο της Αρχαιότητας, της Επτανησιακής και Βυζαντινής τέχνης και η σημερινή συμβολιστική τους δυναμική

Της αγιογράφου- κριτικού βιβλίου Μαριλένας Φωκά (ΜΑ)

  Ο Μάιος είναι ο κατ΄εξοχήν μήνας των ρόδων. Τα ρόδα έχουν πρωταγωνιστήσει ως ανθέμια στις εικαστικές τέχνες όπως η ζωγραφική, η γλυπτική, η χαρακτική, οι εγκαταστάσεις. κ.α. Τα ανθέμια έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαιοελληνική παράδοση ως διακοσμητικά στοιχεία σε ζωφόρους και αρχιτεκτονικά μέλη. Παρ΄όλο που στην εικαστική απόδοση της θεματολογίας της αρχαιότητας κυριαρχούσαν τα άνθη του αγιοκλήματος ή τα φύλλα του φοίνικα, τα ρόδα υπήρχαν στις αποτυπώσεις και στο εικονογραμμά τους ενσωματώνονταν  έντεχνα ιδότητες και καταστάσεις όπως  το ερωτικό πάθος ή η  ζωῑκή ορμή και η ευωδία που προέρχονταν από τους συσχετισμούς τους με τους θεούς Αφροδίτη και Διόνυσο. Επιπλέον, το ρόδο αναγνωρίστηκε ως η φυτική υπόσταση της κυνηγημένης νύμφης Ροδάνθης, που μετά από την επαναστατική  πράξη της αναγνώρισης της γυναικείας πρωτοκαθεδρίας σε πνευματικό επίπεδο, την καταδίωξη της από το αντρικό κατεστημένο και την προσφυγή της στο ιερό της θεάς Άρτεμης, αποτέλεσε την ενσάρκωση μιας  φεμινιστικής διακύρρηξης της αρχαιότητας.  Επιπροσθέτως, το αιθέριο έλαιο του ρόδου υιοθετήθηκε ως ωφέλιμο για την υγεία τονωτικό και  φιλοτεχνήθηκε σε τοιχογραφία στα Ανάκτορα της Κνωσσού. Βρέθηκε αποξηραμένο μέσα σε κτερίσματα στον τάφο του Τουταγχαμών. Στην Επτανησιακή σχολή συνδιάστηκε μαζί με ζωῑκά μοτίβο που αποτυπώνονταν για καλαισθητικούς λόγους στις οροφές των σπιτιών. Στην Αναγέννηση, το ρόδο συνδέθηκε άρρηκτα με τον έρωτα σε πολλούς ζωγραφκούς πίνακες όπως Η Γέννηση της Αφροδίτης του Botticelli.

   Τα Μαγιάτια Ρόδινα Ανθέμια που παραθέτω ανήκουν στη συλλογή του Κώστα Ευαγγελάτου και παρουσιάζονται σε έκθεση στο ART EST ως απόσταγμα βιωματικής και φιλοσοφικής προσέγγισης του καλλιτέχνη. Με διάθεση επιστροφής στο παρελθόν όπως κόμιζε το κίνημα του ρομαντισμού που συνδέθηκε με τις εξαγγελίες του J.G.Herder  που υπερθεμάτιζε  την επιστροφή στη λαΐκή παράδοση και την φύση, τα εν λόγω ανθέμια στην συγκεκριμένη χρονική στιγμή λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο αλλά ταυτόχρονα σηματοδοτούν και το μέλλον. Τα Ρόδα στην Ελλάδα του σήμερα. Οι εικαστικές φόρμες του δημιουργού πέρασαν από μια διαδρομή απλών σχεδιαστικών πειραματισμών πρώτα  με μολύβι, συνεχίζοντας με ακουαρέλα και  καταλήγοντας στην μεικτή και «περίτεχνη σχεδιαστική τους απόδοση» με σινική μελάνη,τέμπερα και λάδι εντάσσοντας και την χαρακτική τέχνη στην καλλιτεχνική παραγωγή του. Η αναπάντεχνη, ευρηματική και μεταμοντέρνα  φωτοσκίαση αποκαλύπτει  την ευαίσθητη αλλά πολισχιδή φύση του άνθους και την συμβολιστική του δυναμική ως σημείο αναγνώρισης του ερωτικού πάθους , ως μια έκφανση της ίδιας της ζωής μέ όρους αμιγώς επιστημονικούς, βιοχημίας, πληροφορικής, αλγορίθμων και νανοτεχνολογίας.

Στη βυζαντινή εικονογραφία το ρόδο ως ανθέμιο συνδέθηκε με τη μορφή της Υπεραγίας Θεοτόκου. Εξαγνίστηκε από κάθε γήινο έρωτα και «ευωδίασε πνευματικά» εξυμώντας ως δορυφόρος της Αγίας Μορφής, τον επουράνιο έρωτα για την ένωση με το  Θεό και την ένταξη στην Ουράνια Βασιλεία που επιτυγχάνεται μέσω της  Θεομήτωρος. «Το Ρόδο το Άμάραντο» όπως τιτλοφορήθηκε ο συγκεκριμένος αγιογραφικός τύπος με την εύρεση της ομόνυμης εικόνας με τον Χριστό να κρατά στο χέρι ένα ρόδο προσφέροντας την  «αιώνια ουράνεια ευωδία» καθώς το ρόδο συμβολίζει την αιωνιότητα και το άφθαρτο της ψυχής. Στην αγιογραφία, ειδικά στην ρώσικη τεχνοτροπία,  οι εικόνες συχνά  συνοδεύονται με λαϊκά μοτίβο και άνθη όπως η Παναγία του Καζάν που επίσης παραθέτω δια της εμής χειρός.

Εν κατακλείδι, τα ωραιότερα λουλούδια της γής είναι μολυσμένα από την αμαρτία. «Το Ρόδον της Σωτηρίας» ο Ιησούς, απαλλαγμένος σπό το προπατορικό αμάρτημα γεννήθηκε από «Το Ρόδο το Άμάραντο», την Παρθένο, «το οσφράδιον του πάντων Βασιλέως» και είναι αμόλυντο. Ως τέτοιο μας χαρίζει την πνευματική ευωδία. Επιπλέον, σε ένα άλλο επίπεδο η εικαστική δημιουργία του «Μαγιάτικων Ρόδινων Ανθέμιων» με αναφορές στην αρχαιότητα και προσανατολισμό στο σήμερα μας επιτρέπει να οσφρανθούμε την ευωδία του έρωτα για την φύση, το παρελθόν , την επιστήμη,  τις αξίες και τη συντροφικότητα σε μια «δικτυοεξαρτώμενη» και ραγδέως εξελισσόμενη πραγματικότητα .

(Πηγή : Axia news )

98282776 542359203362846 2246785731424944128 o99131957 10223169966224005 7431290185205153792 nΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ ΕΣΤ 2020 scaledΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ ΚΙΤΡΙΝΟ ΡΟΔΟ ΑΚΡΥΛΙΚΟ scaledΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝ 3