Γι΄αυτό και ο Κύριος μάς υπέδειξε, πώς να προσευχώμεθα, με ποιο τρόπο να μιλούμε στον Θεό, όχι μόνο με το περιεχόμενο των προσευχών του, αλλά και με τη στάσι του.
Δεν είναι μόνον ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ο ηγαπημένος του Μαθητής, ο οποίος μάς δίνει πληροφορίες για το θέμα αυτό. Και οι άλλοι Ευαγγελισταί το ίδιο κάνουν γιατί γνωρίζουν ότι έχει αξίαν και σημασίαν για την πνευματική ζωή και το πώς πρέπει να προσευχώμεθα.

Στο σημερινό ιερό Ευαγγέλιο ο Κύριος ανυψώνει τα μάτια του προς τον ουρανό. Πριν να ειπή την πρώτη λέξι της προσευχής του, πριν να βγή το «Πάτερ» από το πανάγιον στόμα του, ο Ιησούς « άνω αίρει τους οφθαλμούς διδάσκων το εκτενές και απερίσπαστον εν ταις ευχαίς» όπως ερμηνεύει ο Ζηγαβηνός, ερμηνευτής των Αγίων Γραφών. Εις την προσευχήν της αγωνίας που γίνεται ύστερα από ολίγο μέσα στον κήπο των ελαιών, ο Χριστός μας γονατίζει. «Και θεις τα γόνατα προσηύχετο» μας λέγει ο ευαγγελιστής Λουκάς. Έχομε όμως και μια τρίτη πληροφορία για το πώς προσηύχετο ο Διδάσκαλός μας. Μας την δίνει ο ευαγγελιστής Ματθαίος. Έπεσε πρηνής ο Χριστός μας στις δύσκολες στιγμές της επιγείου πορείας του και προσηύχετο. Το είδαν οι μαθηταί ότι «έπεσεν επί πρόσωπον αυτού» και δεν το ελησμόνησαν. Πώς να λησμονηθή ένα τέτοιο ιερό και συγκλονιστικό θέαμα που απεκάλυπτε ένα τεράστιον αγώνα πνευματικό; Ο Κύριος, λοιπόν, προσεύχεται προς τον Πατέρα του με τις πλέον ευλαβείς στάσεις και κινήσεις. Και όρθιος και γονατιστός και πρηνής ακόμη.

Προσεύχεται ο Χριστός στο υπερώον, με τα μάτια υψωμένα. Προσεύχεται όμως και μετα μάτια δακρυσμένα στο μνημείον του Λαζάρου. Προσεύχεται μυστικά, αλλά προσεύχεται και δυνατά. Προσεύχεται «φωνή μεγάλη» και λέει «Πάτερ εις χείρας σου παρατίθεμαι το πνεύμα μου». Έτσι θα μπορούσε να πει και σε μας σήμερα «όταν στήκετε προσευχόμενοι» η προσευχή σας θα στηρίζεται βεβαίως στη θέρμη της καρδιάς σας, αλλά και τα εξωτερικά σχήματα μη τα περιφρονείτε, βοηθούν και αυτά στο μοναδικό έργο της προσευχής. «Υπόδειγμα δεδωκα υμίν». Λοιπόν «ούτως προσεύχεσθε υμείς», να προσευχώμεθα λοιπόν και εμείς όχι μόνο με τα λόγια του Χριστού μας, αλλά και με την διάσι και με τον τρόπο του Κυρίου μας.

Οι άγιοι το έκαναν αυτό. Από του πρωτομάρτυρος Στεφάνου ο οποίος «θεις τα γόνατα έξραξε φωνή μεγάλη, Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην», μέχρι του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος όχι μόνο προσηύχετο γονατιστός, αλλά και προέτρεπε τους χριστιανούς να προσεύχωνται «επαίροντας οσίους χείρας».

Σήμερα που πολλοί στέκονται μέσα στους ναούς μας με τα χέρια στις τσέπες ή και πίσω πιασμένα, που τα μάτια τους περιπολούν, το σημερινό θέμα παίρνει πολλές εφαρμογές. Η Εκκλησία μας σαλπίζει: « Τας κεφαλάς ημών τω Κυρίω κλίνατε» και «άνω σχώμεν τας καρδίας». Και οι χριστιανοί αδιαφορούν. Πρέπει όμως να συμμορφωνώμεθα προς τα θεία και ιερά αυτά παραγγέλματα. Να κλίνωμε τον αυχένα μας όταν πρέπει σ΄ Εκείνον που είναι ο Παντοδύναμος, περιμένοντας το έλεός του και την βοήθειάν του. Να γονατίζωμεν στην ιερώτερη στιγμή της λατρείας, στα «σα εκ των σων». Δεν είναι υποτιμητικόν αφού εγονάτισε ο ίδιος ο Χριστός και πριν και μετά πολλοί μεγάλοι «έκυψαν επί την γην, και έθηκαν το πρόσωπον αυτών ανά μέσον των γονάτων αυτών» (Γ Βας. ιη 42). Να κάνωμε το σημείον του σταυρού με ηρεμία διότι και τα εξωτερικά σχήματα με τη χάρι του Κυρίου μπορούν να διεγείρουν σε προσευχή την ψυχή ή ίσως γίνονται και αυτά τα ίδια προσευχή.

Αδελφοί, υπάρχουν χριστιανοί, των οποίων η προσευχή, δημιουργεί αμφιβολίας, εάν όντως προσεύχωνται όπως θέλει ο Θεός. Δεν αρκεί λοιπόν απλώς να προσευχώμεθα. Το καλό πρέπει να γίνεται και καλώς. Ας ενθυμούμεθα τις προσευχές των αγίων. Ας σπάσουμε τις αλυσίδες που κρατούν την προσευχή μας χαμηλά. Ένας τρόπος προσιτός εις όλους μας είναι να κάνωμε σωστά τα εξωτερικά σχήματα που την συντροφεύουν.
Αρχιμ. Σπυρίδων Πετεινάτος
Ιεροκήρυκας Ιεράς Μητροπόλεως Κεφαλληνίας