Για να είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τη σημερινή πραγματικότητα θα πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν.

Όλοι θυμόμαστε την εισβολή των Η.Π.Α στο Κόσσοβο το 1999 και αντίστοιχα στο Αφγανιστάν το 2001. Και οι δυο επιθέσεις εκ μέρους των Η.Π.Α αιτιολογήθηκαν στο πλαίσιο ενός «Δίκαιου Πολέμου» κατά της τρομοκρατίας. Οι Η.Π.Α επικαλούμενοι τον εν λόγω όρο μέχρι και σήμερα αυτοεξαιρούνται από την εφαρμογή θεμελιωδών αρχών κατά την θέσπιση των οποίων είχαν ένα πρωταρχικό ρόλο. Οι πρόνοιες του νέου διεθνές δικαίου όπως ορίστηκαν μετά τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου κωδικοποιήθηκαν στον καταστατικό χάρτη του Ο.Η.Ε, στις Συμβάσεις της Γενεύης καθώς και στις Αρχές της Νυρεμβέργης από την Γενική Συνέλευση. Ο καταστατικός χάρτης απαγορεύει την απειλή ή τη χρήση βίας εκτός από περιπτώσεις που υπάρχει έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας δυνάμει του Άρθρου 51 ως αυτοάμυνα έναντι ένοπλης επίθεσης μέχρι να λάβει μέτρα το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας. Τον Νοέμβριο του 2004 υπό την προεδρία του Κόφι Ανάν πραγματοποιήθηκε σύσκεψη του Ο.Η.Ε με θέμα τη νομιμότητα της χρήσης βίας όπου και η επιτροπή επανέλαβε τα προαναφερθέντα του καταστατικού χάρτη. Χωρίς την άδεια του Συμβουλίου ασφαλείας βία μπορεί να ασκηθεί μόνο σε περίπτωση αυτοάμυνας έναντι ένοπλης επίθεσης. Τον Μάρτιο του 2006 η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας επαναδιατυπώθηκε δίνοντας το δικαίωμα στις Η.Π.Α να διεξάγουν «αποτρεπτικό πόλεμο» ο οποίος κατέληξε σε «προληπτικό πόλεμο» δηλαδή στην άμεση παραβίαση του καταστατικού χάρτη. Είναι σαφές ότι πρόκειται για το δικαίωμα μιας ένοπλης επίθεσης όπως αυτό της εισβολής στο Ιράκ υπό την τότε προεδρία Τζ. Μπους με το διάτρητο πρόσχημα της κατοχής μαζικών όπλων. Ενίοτε ανάλογες πρακτικές έχουν αιτιολογηθεί και με το πρόσχημα της διάδοσης της Δημοκρατίας. Τι γίνεται όμως όταν κάποιος τολμά να αψηφήσει τη μόνη ανελέητη υπερδύναμη η ηγεσία της οποίας επιθυμεί να διαμορφώσει τον κόσμο σύμφωνα με την δική της κοσμοθεώρηση; Ερώτημα το οποίο είχε θέσει το Μαϊο του 2005 ο στρατιωτικός και πολιτικός ανταποκριτής Ρόιβεν Πέντατζερ στην ισραηλινή εφημερίδα Haartez φωτογραφίζοντας την Ουάσινκτον.

Στην ενεργειακά πλούσια Μέση Ανατολή δυο κράτη δεν έχουν υποταχθεί στις βασικές απαιτήσεις της Ουάσινγκτον το Ιράν και η Συρία. Η Τεχεράνη έχει δείξει την προσβολή και την ανυπακοή της κατά την ανατροπή του Σάχη το 1979 και στην ομηρία των αμερικανών υπαλλήλων της πρεσβείας των Η.Π.Α. Ως τιμωρία η Ουάσινγκτον υποστήριξε την επίθεση Χουσεϊν στο Ιράν ενώ υπό την προεδρία Μπους υπήρξαν και φονικές κυρώσεις. Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί και μια ερειπωμένη χώρα υπήρξαν θύματα στατιστικής. Για τις Η.Π.Α το ζήτημα είναι ο έλεγχος των ενεργειακών πόρων. Η Τεχεράνη εμφανίζεται ως η κορυφή της σιιτικής ημισελήνου που εκτείνεται από το Ιράν ως τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου μέσω του σιιτικού νότιου Ιράκ και της Συρίας. Η ιρανική επιρροή στην ημισέληνο αποτελεί στοιχείο αμφισβήτησης του αμερικανικού ελέγχου. Λόγω της τυχαιότητας της γεωγραφίας οι μεγαλύτεροι πετρελαϊκοί πόροι παγκοσμίως βρίσκονται ως επι το πλείστον στις σιιτικές περιοχές της Μέσης Ανατολής, στο νότιο Ιράκ, σε παρακείμενες περιοχές της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν ενώ παράλληλα υπάρχουν και μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου.

    Ο μεγαλύτερος εφιάλτης της Ουάσινγκτον είναι μια χαλαρή σιιτική συμμαχία η οποία θα ελέγχει το πετρέλαιο και θα είναι ανεξάρτητη από τις Η.Π.Α. Μια τέτοια συμμαχία πιθανόν να εντασσόταν στο Ασιατικό Δίκτυο Ενεργειακής Ασφάλειας και στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης με έδρα τη Κίνα. Το Ιράν το οποίο είναι ήδη παρατηρητής στον εν λόγω οργανισμό (γνωστό ως αντι-G7 των ηγετών Σί και Πούτιν) πρόκειται να γίνει δεκτό ως μέλος. Τον Ιούνιο του 2006 ο ιρανός πρόεδρος Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ είχε ζητήσει την στήριξη του οργανισμού καθώς το κράτος του αντιμετώπιζε επικρίσεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Οργανισμός της Σαγκάης κάλεσε τις Η.Π.Α να ορίσουν προθεσμία απομάκρυνσης των στρατιωτικών εγκαταστάσεων από τα κράτη μέλη του υποστηρίζοντας το αναφαίρετο δικαίωμα του Ιράν για την προώθηση των πυρηνικών προγραμμάτων του. Το Ιράν από το 2007 είναι περικυκλωμένο από στρατιωτικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στην Τουρκία και τον Περσικό κόλπο. Δίπλα του βρίσκεται το πυρηνικά εξοπλισμένο Πακιστάν και το Ισραήλ μια περιφερειακή δύναμη χάρη στις Η.Π.Α. Επιπλέον η Ουάσινγκτον γνωρίζει ότι το εθνοτικό μείγμα του Ιράν είναι πολύπλοκο αφού του μεγαλύτερο μέρος των πολιτών δεν είναι πέρσες ενώ εμφανίζουν και αποσχιστικές τάσεις. Η υποδαύλιση τους αποτέλεσε μέσο και για μια αποσταθεροποίηση εκ των έσω στο Ιράν. Ενώ η κοινή γνώμη παγκοσμίως προσπαθεί να κατανοήσει ποια τα αίτια της δολοφονίας του υποστρατηγού Σουλεϊμανί, ο τρομοκρατικός απόηχος της δολοφονίας συμπληρώθηκε από την κατάρριψη  του ουκρανικού αεροσκάφους 747 που σκόρπισε οργή και θλίψη παγκοσμίως. Πρόκειται για γεγονότα που επειδή διαδραματίζονται σε μια άλλη ήπειρο πιθανόν να θεωρούμε πως δεν μας  αφορούν άμεσα. Η πραγματικότητα είναι πως η πολιτική της χρήσης βίας και η  περιφρόνηση προς το διεθνές δίκαιο θα πρέπει να ανησυχούν όλους εμάς ακριβώς επειδή τυχαίνει  ακόμη να απολαμβάνουμε το προνόμιο της ελευθερίας με την ευθύνη που αυτό συνεπάγεται. Η χρήση βίας, η κρατική τρομοκρατία καθώς και άλλες μορφές απειλής έχουν φέρει τον κόσμο αρκετές φορές στο κατώφλι μιας πυρηνικής εκμηδένισης. Οι χώρες της Μέσης Ανατολής δείχνουν να αναπτύσσουν διαθέσεις άμεσης αντίδρασης. Υπό τις τρέχουσες πολιτικές πόσο είναι εντέλει αναπόφευκτη μια ανταλλαγή πυρηνικών πληγμάτων; Τα Ηνωμένα Έθνη οφείλουν να ακούσουν την έκκληση των Ράσελ και Αϊνστάιν όπως την εξέφρασαν πριν από μισό κ παραπάνω αιώνα. «Ιδού το πρόβλημα που σας παρουσιάζουμε , σκληρό, φοβερό και αναπόφευκτο. Θα αποκηρύξει τελικά η ανθρωπότητα τον πόλεμο ή θα καταστρέψουμε την ανθρώπινη φυλή;»  

Βικτωρία Πολλάτου