Το Φόρεμα: Τρεις μελέτες για τα χρώματα που δίχασαν το Διαδίκτυο

Δημοσιεύτηκε: Σάββατο, 16 Μαΐου 2015 15:42

Το Φόρεμα: Τρεις μελέτες για τα χρώματα που δίχασαν το Διαδίκτυο

Το Twitter είχε πάρει φωτιά τον Φεβρουάριο για τα αμφιλεγόμενα χρώματα ενός απλού φορέματος. Άλλοι έβλεπαν άσπρο με χρυσές λεπτομέρειες, άλλοι μπλε με μαύρες λεπτομέρειες. Έπειτα από μια καταιγίδα ανεκδοτολογικών εκτιμήσεων, τρεις επιστημονικές μελέτες επιχειρούν τώρα να λύσουν το μυστήριο, και να εξηγήσουν τους περίπλοκους μηχανισμούς της αντίληψης των χρωμάτων.



Η φαινομενικά αθώα φωτογραφία αναρτήθηκε στο Tumblr από τη σκωτσέζα τραγουδίστρια Κέιτλιν ΜακΝίλ, η οποία διαπίστωσε ότι η ίδια και οι φίλοι της διαφωνούσαν για το χρώμα.

Από την Κιμ Καρντάσιαν μέχρι τη Lady Gaga και την Τέιλορ Σουιφτ, πολλοί έσπευσαν να παραθέσουν τις δικές τους απόψεις για το #Dressgate 2015, το σκάνδαλο του μυστηριώδους φορέματος.

Στην πραγματικότητα, το φόρεμα είναι μπλε και μαύρο, όπως επιβεβαιώνει ο οίκος Roman Originals που το σχεδίασε (ένθετη πιο κάτω)

Το θέμα εξετάζεται τώρα από τρεις μελέτες που δημοσιεύονται στην έγκριτη και καθ' όλα σοβαρή επιθεώρηση Current Biology. Και οι τρεις καταλήγουν στη διαπίστωση ότι τα χρώματα που βλέπει ο εγκέφαλος επηρεάζονται από τις συνθήκες φωτισμού

Στην πρώτη δημοσίευση, ο νευροεπιστήμονας Μπέβιλ Κόνγουεϊ του ΜΙΤ εκτιμά ότι το φαινόμενο του Φορέματος αντιστοιχεί στο «μεγαλύτερο εύρος προσωπικών διαφορών που έχει ποτέ αναφερθεί στην αντίληψη των χρωμάτων».

Οι 40 αποχρώσεις του Φορέματος

Συνολικά 1.400 άτομα, από τα οποία τα 300 δεν είχαν δει ποτέ το Φόρεμα, κλήθηκαν να αναγνωρίσουν τα χρώματα του ρούχου σε μια ευρεία παλέτα. Οι απαντήσεις ήταν πολλές, σε γενικές γραμμές όμως οι εθελοντές χωρίζονταν σε τρία στρατόπεδα: μπλε με μαύρο, λευκό με χρυσό και μπλε με καφέ.

«Μελετώντας τα ζεύγη χρωμάτων στο Φόρεμα, μπορούμε να απαντήσουμε στο παλιό ερώτημα του εάν εσείς βλέπετε τα χρώματα όπως τα βλέπω εγώ. Και η απάντηση είναι: μερικές φορές όχι» λέει ο ερευνητής.

Η μελέτη ανάδειξε επίσης διαφορές ανάλογα με την ηλικία και το φύλο: οι γυναίκες και οι πιο ηλικιωμένοι ήταν πιθανότερο να βλέπουν τα χρώματα ως λευκό με χρυσό.

Ο Κόνγουεϊ πιστεύει ότι οι διαφορές μπορεί να οφείλονται στο είδος φωτισμού που έχει συνηθίσει ο κάθε άνθρωπος στο περιβάλλον του (για παράδειγμα το φως του ήλιου είναι «θερμότερο», δηλαδή πιο γαλάζιο από το φως μιας λάμπας πυράκτωσης).

Για παράδειγμα, όσοι είδαν το Φόρεμα λευκό και χρυσό μπορεί να είχαν εκτεθεί λίγο νωρίτερα σε φυσικό φωτισμό, ενώ όσοι το έβλεπαν μαύρο με μπλε είχαν περάσει περισσότερο χρόνο σε τεχνητό φωτισμό.

Ανάλογα με τα μήκη κύματος του φωτισμού, ο εγκέφαλος «πρέπει να αποφασίσει αν θα ξεφορτωθεί τα μικρότερα, μπλε μήκη κύματος, ή τα μεγαλύτερα, κόκκινα μήκη κύματος, και αυτή η απόφαση μπορεί να αλλάξει το πώς βλέπετε το Φόρεμα».

Φυσικός φωτισμός

Στη δεύτερη μελέτη, ο ψυχολόγος Καρλ Γκέγκενφουρνερ του Πανεπιστημίου του Γκίσεν στη Γερμανία ζητά από 15 εθελοντές να κοιτάξουν το Φόρεμα σε μια οθόνη με καλά ρυθμισμένα χρώματα, και στη συνέχεια να ρυθμίσουν το χρώμα ενός δίσκου έτσι ώστε να ταιριάζει στα χρώματα της φωτογραφίας.

Για την ανοιχτόχρωμη λωρίδα του φορέματος, οι εθελοντές ανέφεραν ότι έβλεπαν χρώματα σε ένα συνεχές φάσμα από το ανοιχτό γαλάζιο στο σκούρο μπλε, αντί για λευκό ή μπλε, τα κύρια χρώματα που είχαν αναφερθεί στο Διαδίκτυο.

Επομένως, «το ερώτημα δεν είναι το εάν το φόρεμα είναι μπλε ή άσπρο αλλά αν είναι ανοιχτό γαλάζιο ή σκούρο μπλε» αναφέρει η ερευνητική ομάδα. «Παρά το συνεχές εύρος στην επιλογή χρωμάτων, οι παρατηρητές συστηματικά αποκαλούν το φόρεμα "λευκό" όταν η επιλογή τους βρίσκεται πάνω από ένα επίπεδο φωτεινότητας, και "μπλε" όταν βρίσκεται χαμηλότερα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ακόμα πως όλα τα χρώματα που είδαν οι εθελοντές αντιστοιχούν σε αυτά που υπάρχουν στο φυσικό φως ημέρας, συνηγορώντας στη θεωρία ότι οι διαφορετικές εκτιμήσεις εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ερμηνεύει το φως ημέρας.

Αμφίσημο μπλε

Σύμφωνα με την τρίτη μελέτη, η υπόθεση του Φορέματος δεν θα είχε πάρει τόσο μεγάλες διαστάσεις αν το ρούχο ήταν πράσινο ή πορτοκαλί. Ο Μάικλ Ουέμπστερ του Πανεπιστημίου της Νεβάδα στο Ρένο εκτιμά ότι το ανθρώπινο μάτι είναι πιο πιθανό να μπερδέψει τις αποχρώσεις του μπλε όταν ο φωτισμός είναι γαλάζιος.

Για παράδειγμα, αν κανείς κοιτάξει ένα γκρίζο αντικείμενο που γίνεται σταδιακά πιο κίτρινο ή πιο γαλάζιο, είναι πιο πιθανό να το δει κίτρινο παρά γαλάζιο. Η διαφορά αυτή «οφείλεται πιθανώς από τον τρόπο με τον οποίο τα μάτια εξελίχθηκαν κάτω από το φυσικό φως του ήλιου και του ουρανού» λέει η ερευνητική ομάδα.

Για να ελέγξουν αυτή την υπόθεση, οι ερευνητές ζήτησαν από 88 φοιτητές να αναφέρουν ποιο είναι το βασικό χρώμα του Φορέματος. Περίπου οι μισοί είπαν άσπρο και οι μισοί γαλάζιο. Στη συνέχεια, οι ερευνητές αντέστρεψαν τα χρώματα της εικόνας έτσι ώστε οι σκούρες λωρίδες να εμφανίζονται μπλε και οι ανοιχτόχρωμες λωρίδες χρυσές. Αυτή τη φορά, το 95% των εθελοντών είδε τις λωρίδες κίτρινες ή χρυσές.

«Ανακαλύψαμε μια νέα ιδιότητα της χρωματικής αντίληψης και συνέχειας» υποστηρίζει η ερευνητική ομάδα. «Διαπιστώσαμε ότι οι επιφάνειες είναι πολύ πιθανότερο να γίνουν αντιληπτές ως λευκές ή γκρίζες όταν το χρώμα διακυμαίνεται σε γαλαζωπές κατευθύνσεις, συγκριτικά με ίσες διακυμάνσεις σε κίτρινες (ή κόκκινες ή πράσινες» κατευθύνσεις».

Τα συμπεράσματα των μελετών είναι βέβαια πιθανό να προκαλέσουν περισσότερη σύγχυση αντί να τη λύσουν, η αλήθεια όμως είναι ότι η αντίληψη των χρωμάτων είναι περίπλοκη υπόθεση.

Το βασικό πάντως είναι ότι τα χρώματα δεν είναι απόλυτα αλλά υποκειμενικά, και στην πραγματικότητα παράγονται από τον ίδιο τον εγκέφαλο.

Πηγή: in.gr