Χρειάστηκε να τελειώσω το σχολείο, να φτάσουν οι σπουδές μου στο πέρας τους και να απολυθώ απ' το στρατό για να έρθω κοντά στα υψίστης σημασίας μηνύματα αυτής της λαϊκής εξέγερσης. Τα κατάφερα διαβάζοντας ιστορία και συνομιλώντας με όσους είχαν βιώσει τα γεγονότα του '73. Κατάφερα να συνειδητοποιήσω πόσο σημαντικό είναι για την κοινωνία μας το να υπάρχει αλληλεγγύη, συλλογικότητα, ενότητα αλλά και ενθουσιασμός! Με αυτά τα στοιχεία το Πολυτεχνείο αντιτάχθηκε στο κατεστημένο της εποχής. Γέννησε οράματα των οποίων η πραγμάτωση εκκρεμεί, και θα εκκρεμεί, ίσως, στην αιωνιότητα... Οι αγωνιστές του Πολυτεχνείου δε δικαιώθηκαν ακόμη. Περιμένουν από εμάς, τους επόμενους, να παραλάβουμε τη σκυτάλη, καθώς – αποτελεί πια πεποίθηση για εμένα – στη ζωή μήτε κερδίζεις μήτε χάνεις, απλώς πολεμάς...

Εδώ και μερικά χρόνια, η γενιά του Πολυτεχνείου ανήλθε στην εξουσία. Ξέχασε όμως να πάρει μαζί της όλα εκείνα τα ιδανικά που την είχαν εμπνεύσει στα σκοτεινά χρόνια της δικτατορίας. Ο αγώνας των Ηρώων του Πολυτεχνείου, αντί να δικαιωθεί κατακρημνίστηκε. Η υποκρισία ήρθε και εκτόπισε τα αγωνιστικά ιδανικά, η νομή της εξουσίας ήρθε και εξαφάνισε την όποια ανιδιοτέλεια ενώ ο αυτοσκοπός του πλουτισμού ήρθε και ισοπέδωσε το τελευταίο οχυρό της Αλληλεγγύης. Που είναι εκείνη η βαθειά πίστη προς τη Δημοκρατία την οποία έπρεπε να έχουν διαμορφώσει τα γεγονότα του '73; Που πήγε η αξιοκρατία την οποία απαίτησαν με πάθος οι φοιτητές; Που φυγαδεύτηκε η ελευθερία της έκφρασης και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα;

Τα σχολικά βιβλία της ιστορίας φιλοξενούν στις σελίδες τους τον «εθνάρχη» που κατεβαίνει απ' το αεροπλάνο με τον κόσμο να τον υποδέχεται με λαμπάδες. Ο υποστηρικτής της συνταγματικής εκτροπής αποτυπώνεται έτσι ως σωτήρας μας καθώς παραλαμβάνει τα ηνία της χώρας... Ο άλλοτε ηγέτης του ΠΑΚ, Ανδρέας Παπανδρέου, και μετέπειτα αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, βάζει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τις «κορώνες» περί ένοπλου αγώνα για την αλλαγή του πολιτεύματος, και έρχεται να εδραιωθεί στην εξουσία για να μας διδάξει την «τέχνη» του να ζεις με δανεικά ενώ η λέξη «οικονομία» γίνεται ταμπού... Η συνέχεια καταφέρνει ένα και μόνο πράγμα : Τη σταδιακή, σταθερή και βέβαιη πορεία προς την ολοκληρωτική αναξιοπιστία του πολιτικού συστήματος.

Η γενιά μου δεν έμαθε τι θα πει να κινδυνεύει η ζωή σου. Δεν έζησε τα βασανιστήρια, τις αστυνομικές διώξεις, τις εξορίες. Μεγάλωσε σε ένα καθεστώς παροχών, που αφαίρεσε απ' την παιδεία της. Διότι παιδεία σημαίνει να παιδεύεσαι, και αυτό το ρήμα είναι σχεδόν άγνωστο στη γενιά της εύκολης πληροφόρησης(διαδίκτυο αντί βιβλίου). Αισθανθήκαμε όμως από πολύ μικροί την καταπόνηση της οικονομικής πίεσης, τον ψυχολογικό πόλεμο του υπό κατάρρευση θεσμού της οικογένειας, τον αποπροσανατολισμό που προκάλεσε το μονόπλευρο ενδιαφέρον για οικονομική πρόοδο(αψηφώντας την πνευματική) φέρνοντάς μας στο σημερινό προφίλ ενός νεο-αποικιακού κράτους. Όλα αυτά μας τα κληροδότησε ο τρόπος με τον οποίο εξελίχτηκε η περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου...

Σήμερα λοιπόν προκύπτει ένα χρέος : Να επαναφέρουμε το σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» στην αληθινή του βάση! Να διεκδικήσουμε τις δουλειές που μας ανήκουν. Να βάλουμε στο επίκεντρο την παιδεία η οποία θα πρέπει, επιτέλους, να πάψει να αποτελεί τον περιθωριακό άξονα στη στρατηγική του κράτους. Ακόμη και σε ατομικό επίπεδο όμως, να στραφούμε όλοι προς το βιβλίο(κυρίως το ιστορικό) που είναι για τον άνθρωπο ό,τι είναι το βασικό πείραμα για τους επιστήμονες : δε σου δίνει άμεσα αποτελέσματα, αλλά μακροπρόθεσμα σε οδηγεί σε μοναδικές ανακαλύψεις! Να φέρουμε την ελευθερία στη σκέψη, στην έκφραση και στη διαφορετικότητα. Εφόσον κανένας σε αυτόν τον πλανήτη δε γνωρίζει ποιο είναι το σωστό και ποιο είναι το λάθος, δεν μπορούμε να είμαστε δογματικοί και αφοριστές.

Χρειαζόμαστε τη σύνθεση ανάμεσα στις ιδεολογίες μας. Όχι να στρατεύεται ο καθένας στη δική του. Ο διχασμός οφελεί μόνο τα ξένα συμφέροντα και τους δανειστές μας, που διαιρώντας μας σε ομάδες μπορούν μια χαρά και μας εξουσιάζουν. Χρειαζόμαστε επειγόντως να θέσουμε το συλλογικό συμφέρον πάνω απ' το ατομικό. Τι θα γινόταν το '73 αν ο κάθε φοιτητής ή ο κάθε πολίτης κοιτούσε το ατομικό του συμφέρον; Η παρακαταθήκη του Πολυτεχνείου είναι το απόλυτο βέλος που διαθέτουμε στη φαρέτρα μας. Όλοι μαζί και ο καθένας από τη θέση που βρίσκεται, οφείλουμε να πολεμήσουμε την αδικία, την επιβολή, τον ξένο κατακτητή, τον παραλογισμό, το σύγχρονο και με οικονομικούς πλέον όρους δοσιλογισμό καθώς και τον όποιο διχασμό. Γιατί όπως έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης, «η αλληλεγγύη δεν είναι πια μια τρυφερόκαρδη πολυτέλεια αλλά μία ανάγκη».

Αργοστόλι, 17/11/2012

Γιάννης Βαρούχας