Σχόλια σε μια συζήτηση «Αναζητώντας μια ανθρώπινη Ιατρική για τον σύγχρονο άρρωστο»

(Γράφει ο Διονύσης Γαρμπής, οδοντίατρος)

Πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 9 Ιουλίου 2025 από την Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη διαδικτυακή εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Αναζητώντας μια ανθρώπινη Ιατρική για τον σύγχρονο άρρωστο». Όπως και μια σειρά άλλων παρόμοιων εκδηλώσεων, ήταν μια συνεργασία της Αδελφότητας Κεφαλλήνων και Ιθακησίων Πειραιά, της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης και του Ιδρύματος Κεφαλονιάς Ιθάκης. Επρόκειτο για μια ενδιαφέρουσα ιατροφιλοσοφική συνομιλία δύο γιατρών, του Ακαδημαϊκού, ομότιμου καθηγητή Ιατρικής, Τάσου Γερμενή, με τον Βύρωνα Λυκιαρδόπουλο, επιμελητή του ΕΣΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Αργοστολίου, η οποία επικεντρώθηκε στην εξέλιξη και την προοπτική του ανθρωπιστικού χαρακτήρα της Ιατρικής στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων. Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με τη συμμετοχή του κοινού, που παρακολουθούσε την εκδήλωση.

Στη διάρκειά της, εντοπίστηκαν (σύμφωνα με ό,τι εγώ συγκράτησα) οι διαφορές που σημειώνονται σήμερα στην παροχή της ιατρικής φροντίδας, σε σχέση με το παρελθόν: Οι διαφορετικές προσδοκίες ίασης ανάλογα με το πολιτισμικό υπόβαθρο, η λεπτή διαφορά ανάμεσα στην αντιμετώπιση της αρρώστιας, παλαιότερα, και του νοσήματος, σήμερα, η μεταφορά της εξουσίας από το πρόσωπο του γιατρού στο υγειονομικό σύστημα, η επαγγελματική εξουθένωση του γιατρού και η ανάγκη άσκησης σήμερα μιας περισσότερο αμυντικής ιατρικής, η ανάπτυξη της τεχνικής νοημοσύνης και η συνακόλουθη δυνατότητα του ασθενούς να είναι ενημερωμένος περισσότερο από τον γιατρό για τη νόσο του, η πιθανότητα απώλειας της συμπόνιας και της ενσυναίσθησης στο ιατρικό λειτούργημα. Τέθηκαν ερωτήματα για το υψηλό κόστος της ιατρικής περίθαλψης, που μπορεί να κυμαίνεται ακόμη και σε δεκαπλάσια επίπεδα, ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες του δυτικού κόσμου, κόστη που είναι αδύνατον να καλύψει ο προσωπικός προϋπολογισμός. Επίσης, η πολιτική απόρριψης αιτημάτων για παροχές από τις ασφαλιστικές εταιρείες, η εν τέλει ταξική ιατρική περίθαλψη, από την παροχή της οποίας επωφελούνται οι έχοντες την οικονομική δυνατότητα και όχι η ανθρωπότητα συνολικά.

Επειδή συζητήθηκε η ανάγκη για θεμελιακές αποφάσεις απέναντι στις λειτουργίες της τεχνολογίας, καθώς και η ανάγκη συμμετοχικότητας των ίδιων των γιατρών σε αυτές, αλλά και η σύνθλιψη των γιατρών από τις ρυθμίσεις που εφαρμόζουν τα υγειονομικά συστήματα, στην δική μου παρατήρηση έθεσα το θέμα της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας του ιατρικού συνδικαλισμού. Ως συνδικαλιστής οδοντίατρος, έχω εντοπίσει και σε άλλες περιπτώσεις μια αρνητική χροιά που προσλαμβάνει η αναφορά του συνδικαλισμού σε τέτοιου είδους συζητήσεις. Όμως ο συνδικαλισμός είναι ουσιαστικής σημασίας λειτουργία των δυτικών δημοκρατιών, για να ρυθμίζουν ζητήματα εργασιακής και κοινωνικής ισορροπίας. Θα μπορούσε να έχει καίριο ρόλο σε αποφάσεις, που σχετίζονται με την επαγγελματική εξουθένωση των γιατρών, όμως είναι σαφές ότι αποτυγχάνει παταγωδώς σε αυτόν το ρόλο. Αναφέρθηκε ότι στην Αμερική αυτοκτονούν 500 γιατροί ανά έτος, και ότι το υγειονομικό σύστημα καθορίζει την επίσκεψη του ασθενούς στα 15 λεπτά της ώρας. Το 15/λεπτο αυτό προωθείται και στην Ελλάδα, και όλοι γνωρίζουμε τις δυσκολίες που προκύπτουν από την υποστελέχωση των δημόσιων δομών παροχής υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, ζητήματα προσβασιμότητας του κοινού σε υψηλής ποιότητας ιατρικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να ρυθμιστούν με τη συμμετοχή ενός υγιούς συνδικαλιστικού συστήματος στις ανάλογες αποφάσεις.

Ίσως το βασικό πρόβλημα είναι ότι ως πολίτες και ως συνδικαλιστές λειτουργούμε με στερεότυπα παλιότερων εποχών και δεν αντιλαμβανόμαστε τις ριζικές αλλαγές, που υποβαθμίζουν τη ζωή μας ολοένα και περισσότερο. Ψηφίζουμε αφελώς και προωθούμε διαιρετικές αντιλήψεις, που συχνά βασίζονται στον απόλυτο ατομικισμό. Ο ατομικισμός έγινε αποδεκτός ως ένα καθοριστικής σημασίας εμπόδιο, στην εν λόγω συζήτηση, όμως η αναφορά στον συνδικαλισμό δεν έγινε ευχάριστα αποδεκτή. Προτιμήθηκαν οι όροι ιατρικές συλλογικότητες και ιατρικές (επιστημονικές) εταιρείες, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν δημιουργικά τις εξελίξεις, ώστε να μην χαθεί ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας της Ιατρικής. Οπωσδήποτε όμως, η συζήτηση αυτή θα πρέπει να έχει συνέχεια, με διάθεση αυτοκριτικής και προθυμία αυτοβελτίωσης, στα ιατρικά συνδικαλιστικά όργανα.

Η εκδήλωση-συζήτηση, στην οποία αναφερθήκαμε, θα είναι αναρτημένη στο διαδικτυακό κανάλι της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης και εκεί θα μπορεί να την αναζητήσει και να την παρακολουθήσει όποιος επιθυμεί. Η εικόνα είναι από ένα παλιότερο εικαστικό έργο μου, Ο ενδοσκόπος, χαραγμένη πέτρα.