Είναι δεδομένο ότι ένας γονιός δεν μπορεί να είναι αντικειμενικός, καθώς τα έντονα συναισθήματά του για το παιδί του επηρεάζουν την κρίση του. Παρόλα αυτά, ο τρόπος με τον οποίο ως προσωπικότητα τείνει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα, παίζει τεράστιο ρόλο. Η άρνηση, η υποτίμηση ή η μεγέθυνση ενός προβλήματος είναι σίγουρο ότι θα το εντείνουν, προκαλώντας μάλιστα και σειρά άλλων προβλημάτωνž αντιθέτως, ο προσανατολισμός προς την λύση του είναι πάντοτε η πιο αποτελεσματική προσέγγιση. Είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι οι περισσότεροι γονείς εντοπίζουν έγκαιρα τυχόν δυσκολίες των παιδιών τους και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την αντιμετώπισή τους, πράγμα που οδηγεί στην καλύτερη δυνατή έκβαση. Υπάρχουν όμως και αρκετοί γονείς οι οποίοι, ακόμα και στην παραμικρή υποψία για δυσκολίες του παιδιού, αντιδρούν έντονα.

Ορισμένοι γονείς αρνούνται κατηγορηματικά την ύπαρξη οποιασδήποτε δυσκολίας, αποδίδοντας τα ανησυχητικά σημάδια στην μικρή ηλικία του παιδιού, στην ανεπαρκή γνωριμία των εκπαιδευτικών με το παιδί, σε δικά τους παιδαγωγικά λάθη, ακόμα και σε σκοπιμότητα τρίτων. Φράσεις όπως «είναι μικρό ακόμα», «το έχω κακομάθει», «κανείς δεν ξέρει το παιδί μου όπως εγώ» είναι συνήθεις για γονείς που ουσιαστικά βρίσκονται σε άμυνα, καθώς τους είναι δυσβάσταχτη η διαπίστωση δυσκολιών. Έτσι, χάνεται πολύτιμος χρόνος από την έγκαιρη διάγνωση και την πρώιμη παρέμβαση.

Στον αντίποδα, ορισμένοι άλλοι γονείς «ξεσκονίζουν» κάθε μέρα το παιδί τους, ανησυχώντας για το παραμικρό, ενίοτε δε φτάνοντας οι ίδιοι σε κάποια «διάγνωση». Το φαινόμενο αυτό που ονομάζεται κλινικοποίηση, μπορεί να οδηγήσει σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, καθώς το παιδί μαθαίνει από πολύ μικρό ότι «κάτι έχει» που πρέπει να διορθωθεί με θεραπείες. Έτσι, αναλαμβάνει μια «ταμπέλα» ως στοιχείο της προσωπικότητάς του, αρχίζοντας να φέρεται σύμφωνα με αυτήν. Οι γονείς που επιδιώκουν υπέρμετρα την διαπίστωση δυσκολιών του παιδιού, κατά βάθος ανησυχούν ιδιαίτερα για την επάρκειά τους ως γονείς κι έτσι επιδιώκουν να αποδώσουν τυχόν δυσκολίες του παιδιού σε αντικειμενικούς παράγοντες, δηλαδή σε κάποια αυθύπαρκτη διαταραχή.

Τι μπορούν λοιπόν να κάνουν οι νέοι γονείς ώστε να αποκτήσουν μια πιο διαυγή εικόνα των δυσκολιών και των δυνατοτήτων του παιδιού, δίχως να καλλιεργούν υπέρμετρο άγχος, το οποίο μπορεί να είναι κακός σύμβουλος;

1. Να περνούν καθημερινά ποιοτικό χρόνο με το παιδί. Ακόμα και μισή ώρα τη μέρα αφιερωμένη στο παιχνίδι ή σε οποιαδήποτε άλλη κοινή ευχάριστη δραστηριότητα, είναι πολύτιμη όχι μόνο για την εμβάθυνση της σχέσης παιδιού και γονιού, αλλά και για να μπορέσει ο γονέας να διερευνήσει όψεις του παιδιού, τις οποίες μπορεί να μη γνωρίζει αρκετά.
2. Να κρατήσουν ένα ημερολόγιο ανάπτυξης, στο οποίο θα σημειώνουν αναπτυξιακά ορόσημα (π.χ. πότε έκανε τα πρώτα του βήματα, πότε είπε τις πρώτες λέξεις, πότε έκανε προτάσεις, πώς εξελίχθηκε η αγωγή τουαλέτας, κτλ), διατροφικές συνήθειες, συνήθειες ύπνου, ασθένειες, συμπεριφορές και αντιδράσεις του παιδιού, και κάθε τι άλλο που τους κάνει εντύπωση, αλλά και τα ίδια τους τα συναισθήματα. Το ημερολόγιο αυτό είναι χρήσιμο από πολλές απόψεις. Πρώτ’ απ’ όλα μπορεί ο ίδιος ο γονιός να ανατρέχει σε αυτό για να βλέπει την πρόοδο του παιδιού. Επίσης, σε τυχόν δυσκολίες, ο γονιός θα μπορεί να μεταφέρει ακριβείς πληροφορίες στους ειδικούς. Ακόμα, όταν το παιδί μεγαλώσει, το ημερολόγιο αυτό θα είναι πλέον ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για το ίδιο, ένα δώρο γεμάτο με τρυφερότητα και αγάπη.
3. Να μην ανατρέχουν στο διαδίκτυο για πληροφορίες, ούτε να διαβάζουν οποιοδήποτε σχετικό βιβλίο πέσει στα χέρια τους. Πέρα από την στρεβλή πληροφόρηση, που δυστυχώς είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στις μέρες μας, οι γονείς δεν είναι ειδικοί και κατά κανόνα δεν μπορούν να ερμηνεύσουν σωστά τα «συμπτώματα» ή τα «σημάδια» που περιγράφονται σε αυτές τις πηγές. Επιπλέον, αρκετές συμβουλές που μπορεί να φαίνονται καλές, μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ολέθριες. Ένα-δύο καλά βιβλία για την παιδική ανάπτυξη, συστημένα από κάποιον ειδικό, είναι υπεραρκετά.
4. Να ακούν προσεκτικά τις παρατηρήσεις των εκπαιδευτικών και να τους δείχνουν ότι είναι πρόθυμοι να τις ακούσουν. Οι εκπαιδευτικοί είναι οι αμέσως επόμενοι μετά τους γονείς που έρχονται σε στενή επαφή με το παιδί και σε ορισμένα πεδία το γνωρίζουν καλύτερα από τους γονείς, καθώς ασχολούνται συστηματικά με αυτά (π.χ. ανάπτυξη λεπτής κινητικότητας). Γονείς και εκπαιδευτικοί επιβάλλεται να συνεργάζονται στενά σε πλαίσιο αλληλοσεβασμού κι εμπιστοσύνης, καθώς πάντοτε ο στόχος τους είναι ένας και κοινός: η καλύτερη δυνατή ανάπτυξη του παιδιού.
5. Όταν ανησυχούν να συμβουλεύονται ειδικούς, οι οποίοι θα τους καθοδηγήσουν κατάλληλα για περαιτέρω διερεύνηση και πιθανή θεραπεία.

Πέρα και πάνω απ’ όλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η σχέση γονιού-παιδιού είναι μια φυσική σχέση και ως τέτοια πρέπει να αναπτύσσεται. Τούτο σημαίνει ότι ο ρόλος του γονιού είναι διακριτός και ιδιαίτερος. Ο γονέας δεν καλείται να είναι ούτε εκπαιδευτικός ούτε θεραπευτής, έχει όμως ουσιώδη παιδαγωγικό ρόλο, και αυτόν πρέπει να καλλιεργήσει όσο μπορεί. Έτσι, η ανάπτυξη ποιοτικής σχέσης με το παιδί, η αναγνώριση των πραγματικών αναγκών του, η προαγωγή των δεξιοτήτων και της δημιουργικότητάς του μέσα από την καθημερινότητα, και βέβαια η εμπέδωση του αισθήματος αποδοχής, ασφάλειας και αμέριστης αγάπης, είναι τα σημαντικότερα εφόδια που μπορεί να παρέχει ένας γονιός στο παιδί του. Οι εκπαιδευτικοί και οι ειδικοί είναι συμπαραστάτες στο σημαντικότατο αυτό έργο, και είναι πάντοτε πρόθυμοι να παρέχουν οποιαδήποτε βοήθεια χρειαστεί.

Η υπηρεσία του ΚΕΔΑΣΥ στελεχώνεται από ειδικούς παιδαγωγούς, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς και αξιολογεί παιδία ακόμα και πριν συμπληρώσουν τα τέσσερα έτη, δηλαδή πριν εγγραφούν στο προνήπιο, έως και μαθητές λυκείου. Εάν ένα παιδί, όσο μικρό κι αν είναι, παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια, η υπηρεσία μας μπορεί να παρέχει συμβουλευτική στους γονείς για τις κατάλληλες περαιτέρω ενέργειές τους. Αν το παιδί φοιτά ήδη σε κάποιο εκπαιδευτικό πλαίσιο, ακόμα και σε βρεφονηπιακό σταθμό, οι γονείς σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και με την Επιτροπή Διεπιστημονικής Υποστήριξης (Ε.Δ.Υ.) όπου υπάρχει, μπορούν να αποταθούν στο ΚΕΔΑΣΥ για να λάβουν σχετική καθοδήγηση.

Με την ευκαιρία, η υπηρεσία μας εύχεται σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας καλή σχολική χρονιά, με περισσότερη φαντασία, δημουργικότητα και διάθεση για μάθηση και ασφαλώς με λιγότερη ρουτίνα και άσκοπη κόπωση!

Στοιχεία επικοινωνίας:

Κέντρο Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης Κεφαλληνίας

Μαντζαβίνου 5 & Άβλιχου (Κτίριο Mega), 2ος όροφος, Αργοστόλι

Τηλ. 26710 27475

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Ελένη Κονιδάρη

Ψυχολόγος

Προϊσταμένη ΚΕΔΑΣΥ Κεφαλληνίας

Σεπτέμβριος 2025