Γράφει ο Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός

Μελετώντας την ιστορία ενός τόπου, συναντάει κανείς μορφές που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο, που υπηρέτησαν τις κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις και άφησαν έργο, χρήσιμο για τις επόμενες γενιές.

            Στη χορεία αυτών που ύφαναν τον ιστό της τοπικής μας ιστορίας, συγκαταλέγεται και ο Γεράσιμος Κωνσταντίνου Δρακόπουλος.

Γεννήθηκε στο Ληξούρι το 1909 και ήταν παιδί του Κωνσταντίνου και της Μαρίας Δρακόπουλου.

            Από τη μικρή ηλικία ένιωσε πως έπρεπε να συνεχίσει την οικογενειακή κληρονομιά του παππού τους Βασίλειου Δρακόπουλου, αξιόλογου ψάλτη και τραγουδιστή του νησιού μας και ονομαστός για τις εκκλησιαστικές του συνθέσεις, ιδίως για το περίφημο «Φως Ιλαρόν»[1].

            Παιδιά του προαναφερθέντος Βασιλείου, ήταν ο Κωνσταντίνος και ο Σπύρος, αξιόλογοι ψάλτες[2] και συνθέτες εκκλησιαστικής μουσικής, που συνέχισαν τη διατήρηση του κεφαλονίτικου εκκλησιαστικού ιδιώματος και «ανελάμβαναν τη χοροστασία των πανηγυριών»[3]. Επίσης, εκτιμιόνταν πολύ για τις χορωδιακές παρέες που είχαν δημιουργήσει και που τραγουδούσαν τα τοπικά άσματα που σήμερα έχουν χαθεί.

            Με αυτή την αξιόλογη κληρονομιά μεγάλωσε ο Γεράσιμος Δρακόπουλος στο Ληξούρι, καθώς και ο αδελφός του Βασίλειος, που μαζί επάξια συνέχισαν την οικογενειακή κληρονομιά στην ψαλτική και στην κοσμική μουσική παράδοση, αφήνοντας με τον δικό τους τρόπο τη σφραγίδα τους στα κεφαλληνιακά μουσικά δρώμενα του νησιού.

            Ο Γεράσιμος από μικρός μαθήτευσε στο μαντολίνο και στην κιθάρα κοντά στον περίφημο τότε δάσκαλο Σπύρο Ζερβό- Κουτσουμπή. Μυήθηκε αρκετά στα βήματα της θείας τέχνης, αποκτώντας στέρεες βάσεις τόσο στη βυζαντινή μουσική από τον πατέρα του, όσο και στην ευρωπαϊκή από τον Σπύρο Ζερβό.

Από νέος ένιωσε πως είναι έτοιμος να συνεχίσει δυναμικά τη μουσική οικογενειακή παράδοση και αποφάσισε να δημιουργήσει την ομάδα –παρέα που θα έψαλλε στα πανηγύρια και στις ανάλογες εκδηλώσεις. Επάνδρωσε την παρέα του με φιλόμουσους νέους της εποχής του και τους μύησε στο τετράφωνο σύστημα της κεφαλληνιακής μουσικής. Δεν θα αρκεστεί σ’ αυτό αλλά θα σχηματίσει μαντολινάτα και χορωδία που θα αφήσει εποχή.

           Το 1939 θα συμμετέχει με την μαντολινάτα του σε μια μεγάλη διοργάνωση, που ο ίδιος επιμελήθηκε, «ενετικής βραδιάς», πλουμισμένη με γόνδολες και φαναράκια και θα προκαλέσει τον τύπο της εποχής και τους ποιητές του Ληξουρίου να γράψουν γι’ αυτόν εγκώμια. Ένα από αυτά τα ποιήματα του Τάσου Διονυσιάδη με τίτλο γόνδολα, μοιράστηκε τότε στην πόλη σε χαρτιά[4].

«Θερμά συγχαρητήρια, Θερμά ευχαριστίας,

στους δράστας της νυχτερινής μουσικοπανδαισίας!

Εμείναμε εμβρόνητοι, χαζοί, ξεθεωμένοι,

απ’ την ιερουργία τους, στη θεία Μελπομένη

...................................................................

Το μεγαλούργημα αυτό έδωσε την αιτία

να γίνη το Ληξούριον για λίγο Βενετία,

τόσο που φοβηθήκαμε μήπως μ’ αυτό το πλάνο,

βόμβα μας ρίξη αγγλικό κανέν’ αεροπλάνο».

Την ίδια χρονιά, τον Δεκέμβριο του ‘39 θα παρουσιάσει μια μεγάλη εκδήλωση υπέρ της Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας, στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Σχολής, με τη χορωδία του και την μαντολινάτα του. Το πρόγραμμα της εκδήλωσης ήταν εξ’ ολοκλήρου κλασικού ρεπερτορίου και εγκωμιάστηκε θερμά. Σ’ αυτές τις εκδηλώσεις της μαντολινάτας του πρωτοστατούσε ο φίλος του και μετέπειτα μαέστρος, Διονύσιος Θεοδωράτος Μαργέτης.

            Ο Γεράσιμος Δρακόπουλος συνέχισε επάξια με την μαντολινάτα του και τη χορωδία του να δίνει ζωή στο τόπο με τις εκδηλώσεις του και να ψάλλει με την ψαλτική του παρέα στις εκκλησίες και στα πανηγύρια του νησιού. Έδωσε αναρίθμητες παραστάσεις και συναυλίες, που ξεσήκωναν τον ενθουσιασμό του κόσμου και πολλές φορές άνθρωποι της πένας κοσμούσαν με ύμνους την επιτυχία του.

            Η αγάπη του για τη μουσική τον έκανε να είναι αυστηρός με τις πρόβες αλλά καλόκαρδος με τους συνεργάτες του. Αναγνώριζαν όλοι την προσφορά του και το μεράκι του, που με τέχνη και υπομονή απέδιδε το καλύτερο. Τον προκαλούσαν ακόμη και οι κανταδόροι να κάνει εκδηλώσεις τις οποίες τις χαίρονταν πολύ.

Ονομαστές ήταν οι εκδηλώσεις πέρα από τις βαρκαρόλες και τις σερενάτες

στις Προσκοπικές Βραδιές[5], που οργανώνονταν στο Ληξούρι και σ’ αυτές συμμετείχε ο λυρικός τενόρος Μιχάλης Τροχαλάκης, που ερχόταν στο Ληξούρι λόγω της καλής επαφής του με τους κανταδόρους της πόλης. Ο Τροχαλάκης ερμήνευσε αρκετές φορές λυρικά άσματα από όπερες κάτω από τη μπαγκέτα του Γεράσιμου Δρακόπουλου. Από τα προγράμματα της εποχής βεβαιώνεται πως το μουσικό υλικό που εκτελούσε η μαντολινάτα και η χορωδία ήταν κλασικού ρεπερτορίου.

Υπέροχο είναι το ποιητικό κάλεσμα του σολίστα τενόρου Μιχάλη Τροχαλάκη προς τον Δρακόπουλο, για να βγούνε παρέα το βράδυ με τους κανταδόρους της πόλης.

«Το αφιερώνω στον υπέροχο μαέστρο Μεμά Δρακόπουλο

Για σένα μαέστρο

Έλα Μαέστρο στη νυχτιά να βγούμε σερενάτα

η πολιτεία ολόγλυκα δίπλα εις το γιαλό

κοιμάται στη πανσέληνο σαν κόρη μαυρομάτα

μέσα σε πέπλο διάφανο ολόχρυσο, απαλό.

Θυμάσαι η χθεσινή βραδιά που ήτανε η ίδια

κ’ εμείς με τα’ άλλα τα παιδιά στα γραφικά σοκάκια

καντάδες αραδιάσαμε της μουσικής στολίδια

ενώ απ’ τις γρίλιες άγρυπνα μας βλέπανε ματάκια.

............................................

Έλα κι απόψε ας πάρουμε και τ’ άλλα τα παιδάκια

μαζί με τις κιθάρες μας που συ θα διευθύνης

σε τέτοια ερωτιάρικη κι αξέχαστη βραδιά

μπορείς εσύ ασυγκίνητος μαέστρο μου να μείνης; »

........................................................................

            Ωστόσο, η κύρια ασχολία του ήταν το επάγγελμα του χρυσοχόου. Είχε χρυσοχοείο πριν το σεισμό αλλά και μετά τον σεισμό κοντά στον Παντοκράτορα του Ληξουρίου. Διόρθωνε χρυσαφικά και κοσμήματα. Εργασία που κράτησε έως στα γεράματά του. Επίσης, πέρα από τις καλλιτεχνικές και ψαλτικές του ενασχολήσεις, τον ελεύθερο χρόνο του ζωγράφιζε, ιδίως αγιογραφούσε με το δικό του τρόπο.

            Πάντα μαζί του και ο αδελφός του, Βασίλειος, γεν. 1907 ο οποίος πέρα από τις μουσικές γνώσεις του, ήταν προικισμένος με μια εξαιρετική φωνή τενόρου μεγάλης έκτασης και με καλή αντίληψη πάνω στην ερμηνεία της κεφαλληνιακής ψαλτικής.

            Ο Γεράσιμος Δρακόπουλος έμεινε ονομαστός για την τέχνη του, για τη διδασκαλία του, για την ακρίβεια της εκτέλεσή των μουσικών τεμαχίων που με συνέπεια έβαζε στα προγράμματά των εκδηλώσεών του. Είτε ήταν κεφαλονίτικη ψαλτική είτε ήταν χορωδιακό άσμα διατηρούσε σταθερό τον χρόνο, χωρίς να καταστρέφει τα ποικίλματα και τους εκκλησιαστικούς ήχους, εκτελούσε άψογα τα κρεσέντα και τους χρωματισμούς και έδινε ιδίως στην κεφαλονίτικη ψαλμωδία μια γλυκύτητα, που προκαλούσε τον πιστόν και κάθε ακροατή να τον προσέξει και να συμμετέχει έστω και νοερά. Ο Γεράσιμος Δρακόπουλος είχε τέχνη. Μια τέχνη, που την όριζε η λεπτομέρεια και η καθαρότητα της έκφρασης. Μια τέχνη που εναρμονίζοντας θεωρητικά και πρακτικά χωρίς να χάνει το συναίσθημα και τον παλμό της.  

            Μια τέχνη που με την ψαλτική του παρέα κόσμησαν πολλά πανηγύρια του νησιού μας. Στην Λακήθρα στο πανηγύρι της Αγίας Άννης, στα Δειλινάτα στην Παναγία της Λάμιας, στον Καραβάδο του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, στα Πετρικάτα του Αγίου Γεωργίου και στα Κοντογουράτα του Αγίου Παντελεήμονα, στα Φάρσα του Αγίου Χριστόφορου, στα χωριά της Παλικής, της Ερύσσου και σε αρκετά άλλα μέρη του νησιού, οι Δρακοπουλαίοι ήταν προσκαλεσμένοι για να δώσουν μια νότα κεφαλονίτικης ψαλτικής.

            Πρωτοψάλτης για χρόνια στον ιερό ναό του Αγίου Γερασίμου Ληξουρίου και συνεργάτης με τον τότε εφημέριο Φώτιο Δεμπονέρα- Ρουσέλο, «μάζευαν» τους πιστούς, που απολάμβαναν τη Θεία Λειτουργία σε μια θαυμάσια εναρμόνιση του ψαλτικού κόρου του Δρακόπουλου με τον ιερέα. Ευτυχώς, άξιος μαθητής του και συνεχιστής του είναι ο σημερινός πρωτοψάλτης της περιοχής Παλικής, Σπύρος Έρτσος.

            Ο Γεράσιμος Κ. Δρακόπουλος πέρα από μαέστρος μας άφησε και συνθέσεις εκκλησιαστικές πάνω στο κεφαλονίτικο εκκλησιαστικό ιδίωμα γραμμένες στο σύστημα της ευρωπαϊκής μουσικής. Παραθέτω κατάλογο σύμφωνα με τα έργα που έχουν σωθεί στο αρχείο μου.

«Αινείται» Κοινωνικόν, «Σε υμνούνεν», «Έτερον, σε υμνούμεν», «Απολυτίκιον ψαλλόμενον των Αγ. Αποστόλων» και έτερον «Απολυτίκιον των Αποστόλων».

«Απολυτίκιον Αγίου Γεωργίου», «Απολυτίκιον Ευαγγελισμού», «Της Μεγάλης Παρασκευής- Ο Ευσχήμων Ιωσήφ» και «Της Μεγάλης Παρασκευής- Ταις μυροφόροις», «Κοντάκιον του Πάσχα», «Αιωνία η μνήμη», «Θεός Κύριος», «Πολυχρονισμός του Βασιλέως», «Τριπλούν Κύριε ελέησον», «Πολυχρόνιον»,

«Σήμερον σωτηρία», «Ύμνος Αρχιερέως», «Έτερος Πολυχρονισμός Βασιλέως»,

«Τη Υπερμάχω».

Αξιολογώντας σήμερα το έργο και τη δράση του Γεράσιμου Δρακόπουλου, μπορούμε να πούμε με σιγουριά, πως, υπηρέτησε πιστά τις μουσικές του γνώσεις, διατήρησε την κεφαλληνιακή μουσική παράδοση, κοσμική και ψαλτική, και έπραξε έργο που στέκεται τόσο στα θεωρητικά και στη διδασκαλία της μουσικής γνώσης, όσο και στο πρακτικό μέρος των εκδηλώσεων.  

[1] Βλ. Ηλία Α. Τσιτσέλη, Σύμμικτα, τ. Α΄ σελ. 378. πρβλ «Κεφαλληνιακή Εκκλησιαστική Μουσική» (Ανθολόγιο), επιμέλεια Δημητρίου Σ. Λουκάτου, Αθήναι 1963, σελ.541 και σ.σ.360-364.

Αρκετά χειρόγραφα βιβλία με εκκλησιαστικές συνθέσεις των Δρακοπουλαίων βρίσκονται στο Αρχείο Γερασίμου Σ. Γαλανού.

[2] Αναφορά για τους αδελφούς Σπύρο και Κωνσταντή Δρακόπουλοι κάνει στο κεφάλαιο «Οι Ψαλτάδες» , ο Δημήτριος Λουκάτος, στο έργο του «Κεφαλονίτικη Λατρεία», Αθήνα 1946, σελ. 96.

[3] Κεφαλληνιακή Εκκλησιαστική Μουσική (Ανθολόγιον), Αθήνα 1963, σελ. 541 και σελ 453, όπου και μελοποιημένο το «Άγιος Άγιος Κύριος Σαβαώθ», υπό Κωνσταντίνου Βασιλείου Δρακοπούλου.

[4] Το ποίημα σώζεται ολόκληρο, καθώς και άλλα στο Αρχείο Γερασίμου Σωτ. Γαλανού.

[5] Σώζονται ευχαριστίες και επαινετικές κριτικές για τις προσκοπικές βραδιές από τους υπεύθυνους διοργανωτές των εκδηλώσεων στα 1945.