Ο Δεκέμβρης μπήκε στην ζωή μας, μεστώνουν οι γιορτές και  μεγάλης σημασίας είναι η εορτή της Αγίας Βαρβάρας της Μεγαλομάρτυρος  4 Δεκεμβρίου που τιμάται, μεταξύ άλλων, με πάμπολλα έθιμα σε όλη την Ελλάδα και στην Κεφαλονιά με το έθιμο  των σπερνών.

Αφού μας επιμόρφωσε με την προέλευση (από την Μυθολογία) του ονόματος Νιόβη που φέρει, η κ. Καμπίτση η οποία τηρώντας το έθιμο έφτιαξε από το πρωί της παραμονής τα σπερνά της και τα μοίρασε στην γειτονιά όπως οι παλιές νοικοκυρές, αναφέρθηκε το έθιμο των σπερνών,  που κρατάει χρόνια πολλά.

«Παραμονή φτιάχνουνε τα σπερνά για την Αγία Βαρβάρα και τα πάνε το απόγευμα στην Εκκλησία εκεί στο ξωκλήσι κοντά στο χωριό Προκοπάτα.

Τα χρόνια τα παλιά πηγαίναμε με τα πόδια , περνούσαμε την γέφυρα (De Bosset)  και ανεβαίναμε τον ανήφορο και πηγαίναμε σ αυτό το εκκλησάκι. Σήμερα οι περισσότεροι πηγαίνουνε με τα αυτοκίνητα.

Το έθιμο αυτό τηρείται πάρα πολλά χρόνια και κατά την θρησκευτική παράδοση, εδώ στο Αργοστόλι φτιάχνουν τα σπερνά από μεγάλη ευγνωμοσύνη στην Αγία Βαρβάρα, η οποία κάποια χρονιά που είχε ευλογιά, βοήθησε να σωθούν οι κάτοικοι του Αργοστολιού από αυτή την αρρώστια.

Από ευγνωμοσύνη ο κόσμος όλος φτιάχνει από τότε τα σπερνά στην Αγία Βαρβάρα.

Κατά την λαϊκή παράδοση οι περισσότεροι φτιάχνουνε τα σπερνά και ειδικά οι ανύπαντρες κοπέλες και πάνε τα κανίστρια στην εκκλησία, για να τις καλοπαντρέψει.

Μετά απο την εκκλησία που φέρνουνε το κανίστρι στο σπίτι, κρατάνε λίγα διαβασμένα σπερνά.

Οι παλιές νοικοκυρές κρατούσανε 40 σπυριά απ αυτά και τα βάζανε σε μια κλωστή στο εικονοστάσι μέχρι τον άλλο χρόνο που θα φτιάχνανε τα καινούργια σπερνά.

Λέγανε ότι εάν σου πονάει ο λαιμός, η έχεις κρυώσει η έχεις κάποια αρρώστια, μπορούσες να βράσεις απ αυτά τα σπυριά και να πιείς το ζουμί και θα γίνεις καλά. Πολλές παλιές νοικοκυρές, το τηρούν ακόμα και σήμερα. 

Τα λέμε σπερνά από το εσπερινός και είναι το στάρι το βρασμένο το οποίο το πάνε και στα μνημόσυνα, αλλά ετούτο που πάμε για τους Αγίους το λέμε σπερνά και όχι κόλλυβα.

Η Αγία Βαρβάρα η οποία είναι κι θαυματουργή, οι Αργοστολιώτες και οι κάτοικοι των γύρω χωριών , τη ημέρα της γιορτής της την τιμούν με μεγαλοπρέπεια.

Είναι μία διαδικασία τα σπερνά που θυμάμαι από παιδί και μου άρεσε όταν έβλεπα την μάννα μου να τα φτιάχνει , γι αυτό και μέχρι σήμερα τηρώ αυτό το έθιμο και τα φτιάχνω.

Το στάρι εκείνα τα χρόνια το παίρναμε από μεγάλα σακιά που είχανε τα μπακάλικα όπως ήτανε και όλα τα όσπρια.

Σήμερα  είναι συσκευασμένο και δεν το βάζουμε να μουλιάσει από βραδύς , απλά το πλένουμε πάρα πολύ καλά και το βάζουμε και βράζει.

Τότε το βάζαμε από βραδύς στον μόσκιο που λέμε Κεφαλονίτικα και την άλλη μέρα το βράζαμε.

Παίρναμε το στάρι αφού του είχαμε βγάλει την αφκιά, το σουρώναμε και το αφήναμε λίγοι να ανοίξει, μετά το ανακατεύαμε με κανέλα, σταφίδα, ζάχαρη, ρόδι, σουσάμι, μαϊντανό ψιλοκομμένο και πορτοκαλόφλουδα η μανταρινόφλουδα πολύ ψιλή.

Στην συνέχεια το βάζαμε στο κανίστρι –κάνιστρο- ένα καλαθάκι πλεκτό, το οποίο το είχανε ειδικά για να βάζουνε τα σπερνά, όμως δεν τα βάζανε κατ ευθείαν στο κανίστρι, παίρνανε μία λαδόκολλα, με το ψαλίδι κάνανε διάφορα σχέδια όπως είναι οι σημερινές χάρτινες δαντέλες και βάζανε μέσα τα σπερνά.

Αφού τα βάζανε μέσα, τα γαρνίρανε με μάντολες, κουφέτα και διάφορα πολύχρωμα γλυκάκια, σουσάμι και ψιλή ζάχαρη.

Το στάρι που έμενε το βάζανε σε μπολ η πιάτα και το δίνανε στις γειτονιές, δεν είχε σημασία αν φτιάχνανε και οι γειτόνισσες, σημασία είχε το ποιά τα είχε κάνει καλύτερα.

Το ζουμί από το στάρι που έμενε, το λεγόμενο σταρόζουμο, δεν το πετούσαμε, το φτιάχναμε το βράδυ με λίγο αλεύρι , ζάχαρη, σταφίδες και κανέλα και προσθέταμε ελάχιστα σπυριά από το βρασμένο στάρι , φτιάχνοντας έτσι έναν χυλό, που τρωγόταν ζεστός η κρύος με ζάχαρη η μέλι.

Ήταν ένα πολύ απλό, αλλά αγνό και εύγεστο γλύκισμα, φτιαγμένο από τα χεράκια της μάνας μας η της νόνας μας εκείνα τα χρόνια.

Σήμερα στη άλλη Ελλάδα, αυτό το λένε Βαρβάρα, εμείς εδώ, το λέμε σταρόζουμο.

Αυτά είναι τα σπερνά , τα οποία τα φτιάχνουν και οι νέες κοπέλες και τα πάνε στην εκκλησία, σ αυτό το εκκλησάκι που είναι εκεί κοντά στο χωριό Προκοπάτα και που παλιά ανήκε στην Κοινότητα Φαρακλάτων ενώ σήμερα  ανήκει  στον Δήμο Αργοστολίου και το γνωρίζουν όλοι , γιατί πολλοί γάμοι και πολλά βαφτίσια γίνονται εκεί, σ αυτό το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας που είναι μέσα στον βράχο. Εκείνο που θυμάμαι είναι ότι έβρεχε πάρα πολύ με καταρρακτώδη βροχή και την ώρα που ήτανε να αρχίσει η λειτουργία στις 3 το μεσημέρι, έβγαινε ο ήλιος.

 Τα παλιά τα χρόνια το θυμάμαι πάρα πολύ καλά να συμβαίνει αυτό, που στενοχωριόμασταν πως θα πηγαίναμε με τα πόδια και όμως έκανε έναν υπέρλαμπρο καιρό.

Από ευγνωμοσύνη στο όνομα της Αγίας Βαρβάρας που είναι πολύ θαυματουργή κάνουμε αυτά τα σπερνά.

Και οι κυρούλες εκείνο τον καιρό που ξέρανε πολύ περισσότερα από μας, έλεγαν «Αγιά Βαρβάρα γέννησε κι ο Σάββας απεκρίθη κι ο Άι Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει».

Χρόνια πολλά στις Βαρβάρες υγεία και χαρά να έχουν στο σπίτι τους – και στους άντρες, εκείνα τα χρόνια ήξερα έναν κύριο, που τον έλεγαν Βάρβαρο Και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά και να γευτούμε τα σπερνά της Αγίας Βαρβάρας».

Ακολουθεί το ηχητικό τα συνέντευξης.            

{https://soundcloud.com/user-46829938/inkefalonia-89-2-niovi-7}