25-10-2025

Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός

Βρέθηκα στο δεύτερο χωριό μου, τα Ζόλα,  για τον εσπερινό της εορτής του Αγίου Δημητρίου, στον ομώνυμο ναό του χωριού.

          Δεν είμαστε πολλοί στο εκκλησίασμα, γύρω στα 25 άτομα. Στον καλανάρχο, ο Παναγής Κοψαχείλης, η Ελένη Φιλιππάτου- Βεργωτή και ο Δημήτρης  Παπαοικονόμου, ένας φέρελπις ψάλτης που βρίσκεται στο νησί μας εργαζόμενος σε μια δημόσια υπηρεσία. Ο ιερέας  ήταν ο παπα- Ανδρέας Σβορώνος, που με τη σπιρτοσύνη του σε προκαλεί να συμμετέχεις τόσο όμορφα στις εκκλησιαστικές τελετές, προσεκτικά και  κατανυκτικά. Οι χωριανοί  Ζολιώτες  ήταν αρκετοί και είχαν φέρει και την αρτοκλασία τους και τα σπερνά τους,  που ήταν τόσο όμορφα διακοσμημένα με μάντολες, με ρόδια,  με λουλούδια, με στάρι «κραταιό στη βράση του».

          Οι επίτροποι του ναού Βασιλική  Ξένου, Γεράσιμος Γασπαράτος, Φώτης Γασπαράτος και ο  αναπληρωτής επίτροπος, Μάκης  Παναγή Ξένος  είχαν τακτοποιήσει υπέροχα το ναό, βάζα με  άνθη, λαμπάδες με λουλούδια, μυρσίνες κι άλλα φιόρα,   με πρώτη μέριμνα την πάστρα, εσωτερικά και εξωτερικά της εκκλησίας, την οποία την κυριαρχούσε μια χρυσο- αχνοπράσινη φωταψία.  

          Τα εσωτερικά φώτα στο ναό αρχικά χαμήλωσαν και μια γάζα ελαφριά στην «υφή της», που  στις ανταύγειες της απ’ τα κεριά, σταχτιά απλωνόταν σ’ όλη την ατμόσφαιρα του ναού. Έλαμψε  όμως ο χώρος. πριν  ειπωθεί - ο Επιλύχνιος Ύμνος- , δηλαδή το Φως Ιλαρόν. Ευτυχώς το έψαλλα, εν χορώ, μπροστά από την Ωραία Πύλη και το χάρηκα, γιατί στο  καλανάρχο, είχαν ένα φως άσπρο, δυνατό που μου «ασβέστωνε» τη φωτογραφία και το  βίντεο.

          Κοντά στο αναλόγιο και ο πρόεδρος της κοινότητας Ζόλων, Γεώργιος Αποστόλη Απέργης, που σιγο-έψαλλε στα τροπάρια του Αγίου Δημητρίου. Η ψαλτική ήταν περισσότερο  βυζαντινή στον τρόπο, απλή και μετρημένη, χωρίς ακρότητες. «Μια μεσοφωνία γλυκύτατη»,  θα την χαρακτήριζα καλύτερα, που απλώνει σε μουσικό εκκλησιαστικό καμβά, και εναρμονίζει στο σύνολό της μια ενιαία εικόνα. Η Ελένη Φιλιππάτου- Βεργωτή με καθαρή ορθοφωνία, διάβασε τα εκκλησιαστικά κείμενα του εσπερινού, με φωνητική εκφραστικότητα  και συμπλήρωνε τα φωνητικά ψαλτικά με προσπάθεια να τους δώσει τον κεφαλονίτικο τρόπο.

          Μέσα στο εκκλησίασμα είδα και τους φίλους από τα Πετρικάτα, τη Βένια Φασόη και τον Φώτη Σωτηρόπουλο. Επίσης,  Ο Φώτης Γασπαράτος στα κεριά και στους άρτους, με παιδιά του χωριού, να φροντίζου για ότι χρειάζεται.

          Ακουμπισμένος στο στασίδι, κοντά στην εικόνα του Αγίου Δημητρίου, στο τέμπλο, τα μάτια μου τη μελετούσαν και το μυαλό μου κατέγραφε την ιστορία της. 

          Μια υπέροχη εικόνα είναι αυτή, του αγίου Δημητρίου,  τοποθετημένη στο εικονοστάσι του ναού, δηλαδή στο τέμπλο, που, ως ξυλόγλυπτο έργο, θυμίζει την παλιά επτανησιακή τέχνη, που άντεξε έως σήμερα από σεισμούς και από διάφορες καταστροφές.

          Η εικόνα του αγίου Δημητρίου, στέκει στο εικονοστάσι, ως βιβλίο συναξαριού για τον άγιο.  Εικονογραφικά ανήκει στην μεγάλη Επτανησιακή Σχολή, είναι ανυπόγραφη ως προς τον δημιουργό της αγιογράφο, αλλά φαίνεται πως είναι έργο  σοβαρό και εξαιρετικής προσοχής.

          Στις δυο πάνω γωνίες και στην τρίτη δεξιά κάτω  σκιαγραφούνται σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου, μελετημένες  με χρώματα αρμονικά. Στη γωνία αριστερά κάτω εικονίζεται η  παράσταση, που ο άγιος σώζει πλοίο. Πιθανόν, ο δωρηθέτης  ή ο κτήτορας να έφτιαξε  να παρήγγειλε την εικόνα,   λόγω που έτυχε της θαυματουργίας του αγίου στη ζωή του.

          Ανάμεσα στις μικρογραφίες των τεσσάρων γωνιών, υπάρχουν δυο κάδρα χρώματος. Στις πάνω μικρογραφίες, το κάδρο είναι χρυσαφί, ενώ στις κάτω, είναι μαύρο. Στο κέντρο της εικόνας εικονίζεται ο Άγιος Στρατηλάτης  Δημήτριος στη γνωστή του αγιογραφική απεικόνιση.

          Μελετώντας την εικόνα, είχε τελείωση και ο εσπερινός και  άκουσα τον Μάκη τον  Ξένο… έλα στο σπίτι μου, έχει φιλόξενο ζεύκι. Καθίσαμε γύρω στα 15 άτομα σε τραπέζι μακρόστενο, στο σπίτι του Παναγή Ξένου. Φαγητά, ψητά και φτιαχτά, περίσσια και νόστιμα, τυριά και σαλάτα, γλυκό εξαιρετικό, όλα καλά και όμορφα με πρώτο το κρασί, που ήταν ένας τύπος.. κεχριμπαρένιο  θηνιάτικο «οινοκονιάκι». Άπλωσα το χέρι μου και γιόμισα το ποτήρι μου, αρκετές φορές, μα είχα τα μέντε μου, γιατί ξέρω πως το κράσινο οινό-πνευμα μπατάρει το άλλο πνεύμα. Πάνω στο κέφι ειπώθηκαν παλιά και νέα πράγματα, παλιές ιστορίες, χιουμοριστικά, πειράγματα καλοσυνάτα έως που ήρθε στα χείλη μας το τραγούδι και τα συμπλήρωσε όλα τόσο όμορφα.

          Αυτή είναι η εικόνα, η  τόσο όμορφη στα κεφαλονίτικα πανηγύρια, ιδίως στη Θηνιά, που μετά τον εσπερινό ή μετά την γιορτή,  ανοίγουν τα σπίτια τους οι Αζολιάτες και φιλοξενούν τους πανηγυριώτες.

Ευχαριστίες πολλές και Χρόνια πολλά και Καλά

          Στους επιτρόπους του αζολιώτικου ναού του αγίου Δημητρίου, στον ιερέα, στους ψαλτάδες, στους χωριανούς και φίλους που τόσο όμορφα επικοινωνήσαμε.

          Στην οικογένεια του Παναγή Ξένου, κάθε καλό και ευχάριστο πάντα να έχει, για το όμορφο εορταστικό τραπέζι που μας πρόσφερε, μα πάνω από όλα για την αγάπη και τον όμορφο τρόπο, τον φιλόξενον, τον γνήσιο κεφαλονίτικο της χαράς και της ανοιχτοσύνης,  που νοιώσαμε όλοι μας.   

Χρόνια Πολλά και Καλά