Κάθε χρόνο η 5^η Ιουνίου μας θυμίζει το μεγάλο διακύβευμα της εποχής μας που  είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Την οποία, ωστόσο,  κανείς από τους ισχυρούς του πλανήτη, της Ευρώπης και της χώρας μας δεν αντιλαμβάνεται  ως προτεραιότητα, παρόλα τα παχιά λόγια που εκστομίζονται κάθε τόσο  από επίσημα χείλη.

Το περιβάλλον συνθλίβεται  ανάμεσα στις συμπληγάδες της λεγόμενης οικονομικής ‘ανάπτυξης’ και των ‘αναπτυξιακών’ έργων από τη μια και της προώθησης κάθε είδους και μορφής καταναλωτισμού από την άλλη.  Ενός καταναλωτισμού που  οδηγεί  στην αλόγιστη σπατάλη τροφίμων, ενέργειας, νερού, φυσικών πόρων γενικά  και στην ανεξέλεγκτη  παραγωγή στερεών, υγρών και αερίων αποβλήτων που ρυπαίνουν και μολύνουν γη, θάλασσα και αέρα. Η κυρίαρχη τάση είναι η επιδίωξη της οικονομικής μεγέθυνσης, του εύκολου πλουτισμού, της επίδειξης, της άνευ όρων και ορίων άνεσης και αφθονίας  χωρίς καμιά κριτική σκέψη ! 

Όλοι μιλούν για πράσινη μετάβαση, αλλά κανείς δεν μιλά για τις πλασματικές ανάγκες που μας δημιουργεί το διεθνές οικονομικό σύστημα  και μας αναγκάζει σε αντι-περιβαλλοντικά πρότυπα ζωής.  Που δημιουργεί τις τεράστιες  χωρικές και κοινωνικές ανισότητες, οι οποίες μεγαλώνουν με επιταχυνόμενη ταχύτητα.  Ιδιαίτερα ο ανεπτυγμένος κόσμος που έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο τους φυσικούς πόρους του πλανήτη από την εποχή της αποικιοκρατίας, έχει την μεγαλύτερη ευθύνη για την σημερινή κατάσταση αλλά και για την μελλοντική. Ο καταναλωτισμός των ανεπτυγμένων και των πολιτισμένων υποτίθεται χωρών, είναι ύβρις απέναντι στην ανθρώπινη κοινωνία τη στιγμή που λιμοκτονούν ολόκληροι λαοί!

Στο επίπεδο της χώρας μας επικρατεί μια ανάλογη κατάσταση, με  τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα να βλάπτουν σοβαρά το περιβάλλον και να προωθούν  τον καταναλωτικό τρόπο ζωής, ενώ η επίσημη περιβαλλοντική πολιτική  αδυνατεί να αντιπαρατεθεί σ’ αυτά.

Μικρογραφία της παραπάνω κατάστασης αποτελεί το τοπικό πολιτικό και κοινωνικό σύστημα στα νησιά μας  με όλες του τις δυνατότητες και τις αδυναμίες. Ωστόσο παραμένει πάντα ένα βασικό ερώτημα. Ποιος δημόσιος παράγοντας ή ποια  δημοτική ή περιφερειακή αρχή και παράταξη θα τολμήσει να πει στους πολίτες την αλήθεια για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος; Να τους ζητήσει αλλαγή συμπεριφοράς,  χωρίς να σκεφτεί το πολιτικό κόστος; 

Δυστυχώς, παρά την ύπαρξη του άρθρου 24 του Συντάγματος (το οποίο συμπληρώνει 50 χρόνια εφέτος), και για το οποίο άρθρο εκδηλώθηκε πρόσφατα η πρόθεση να αλλάξει…), και πάρα την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας, το περιβάλλον δεν προστατεύεται ουσιαστικά στην πράξη. Γιατί η φροντίδα για το περιβάλλον συνδέεται άρρηκτα με το παραγωγικό σύστημα και το αναπτυξιακό μοντέλο που έχουμε υιοθετήσει και το οποίο θεοποιεί τον καταναλωτισμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2025 έχει ως θέμα την ανάγκη για ενσωμάτωση της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας στην καθημερινότητά μας. Ένα ζήτημα που απαιτεί πάνω απ’ όλα περιβαλλοντική συνείδηση και κουλτούρα.

Το Ίδρυμα Κεφαλονιάς και Ιθάκης (ΙΚΙ) έχει πολλαπλώς συμβάλει προς την κατεύθυνση αυτή και συνεχίζει να το κάνει με κάθε δυνατό μέσο. Δεκαετίες τώρα, προσπαθεί να ενημερώνει και να ευαισθητοποιεί τους πολίτες με σκοπό την κριτική αποτίμηση της κατάστασης και παράλληλα την ενεργό δράση, ατομική και συλλογική, για το περιβάλλον. Κάθε   εκδήλωση του Ιδρύματος,  αποτελεί και μια κραυγή αγωνίας για το μέλλον του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος των νησιών μας και κατά συνέπεια για το μέλλον της   νησιωτικής κοινωνίας.

Είναι ευκαιρία να αναλογισθούμε τί έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα στη χώρα μας  και  ειδικά  στα νησιά μας. Ας αναλογισθούν και οι τοπικές αρχές και ειδικά η αυτοδιοίκηση, που είναι φύσει και θέσει ο αρμόδιος αλλά και ο επισπεύδων φορέας. 

Ηλίας Μπεριάτος

Πρόεδρος Δ.Σ. ΙΚΙ