Η συγκινητική ομιλία του διακεκριμένου Καθηγητή στην Κεφαλονιά το 2016

Μια ομιλία γεμάτη γνώση, συναίσθημα και φιλοσοφία της ζωής είχε δώσει ο Κεφαλονίτης Καθηγητής Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Φώτης Παυλάτος, το 2016 στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη, κατά τη διάρκεια της τιμητικής εκδήλωσης που διοργάνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Κεφαλονιάς.
Ο αείμνηστος επιστήμονας, που υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ενδοκρινολόγους με διεθνή αναγνώριση, μίλησε τότε με συγκίνηση για την επιστήμη, τη ζωή, τους δασκάλους του και τις ρίζες του στην Κεφαλονιά, δίνοντας ένα πραγματικό μάθημα ήθους και ανθρωπιάς.

«Όλοι μας είμαστε σαν τον Ηρακλή»

Ο καθηγητής είχε ξεκινήσει την ομιλία του με έναν ιδιαίτερο τρόπο, παρομοιάζοντας τον άνθρωπο με τον Ηρακλή.
Είπε πως «όλες οι ορμόνες είναι έτοιμες να μας ωθήσουν να παλέψουμε, να δημιουργήσουμε, να δουλέψουμε με δύναμη από τα ξημερώματα», τονίζοντας όμως πως όσο προχωρά η μέρα, «όλα πέφτουν 50%, και σιγά-σιγά το σώμα και το πνεύμα οδηγούνται στη φυσική τους κάμψη».
Μέσα από αυτή τη βιολογική μεταφορά, ο Παυλάτος θέλησε να δείξει πώς ο ρυθμός του ανθρώπινου οργανισμού είναι άρρηκτα δεμένος με τον κύκλο της φύσης και το φως, υπογραμμίζοντας ότι «ο άνθρωπος δεν μπορεί να λειτουργεί αντίθετα στο βιολογικό του ρολόι».

Το «non-stopping stress» και ο σύγχρονος άνθρωπος

Στάθηκε ιδιαίτερα στο φαινόμενο που ονόμασε «non-stopping stress», εξηγώντας πως πρόκειται για μια συνεχή εσωτερική πίεση που καταπονεί τον οργανισμό.
Ανέφερε χαρακτηριστικά πως οι άνθρωποι που εργάζονται τη νύχτα, ή όσοι ταξιδεύουν συχνά αλλάζοντας ζώνες ώρας, «ζουν έξω από τον φυσικό τους ρυθμό» και γι’ αυτό «ο κίνδυνος λαθών ή ατυχημάτων αυξάνεται θεαματικά».
Σχολίασε με χιούμορ ότι «διπλωμάτες πηγαίνουν στη Νέα Υόρκη και υπογράφουν αποφάσεις στις δύο τα ξημερώματα ώρα Ελλάδας, την ώρα που έπρεπε να κοιμούνται», δείχνοντας έτσι πώς η απομάκρυνση από τη βιολογική ισορροπία επηρεάζει ακόμα και κρίσιμες στιγμές της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Το «Τεστ Παυλάτος» και η διεθνής αναγνώριση

Ο καθηγητής αναφέρθηκε με συγκίνηση στο περίφημο «Παυλάτος τεστ», που καθιερώθηκε διεθνώς στον τομέα της ενδοκρινολογίας.
Όπως είπε, «η δοκιμασία αυτή πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και παραμένει μέχρι σήμερα αναφορά σε όλα τα συγγράμματα ενδοκρινολογίας».
Περιέγραψε πως η ιδέα στηρίχθηκε στη μελέτη του βιολογικού ρολογιού και της σχέσης φωτός-σκότους στη λειτουργία των επινεφριδίων, ενώ θυμήθηκε με νοσταλγία τις μέρες εκείνες στο ερευνητικό κέντρο του Σαν Φρανσίσκο, λέγοντας ότι «εκείνες ήταν οι μεγάλες μέρες της επιστήμης, οι great days».
Τόνισε ακόμη ότι η δεκαετία του ’60-’70 υπήρξε «η χρυσή δεκαετία της ιατρικής έρευνας και της ελπίδας», καθώς τότε τέθηκαν τα θεμέλια για πολλές από τις σημερινές ιατρικές προόδους.

«Smile here, smile there» — Η δύναμη του χαμόγελου

Μέσα από ένα περιστατικό που θυμήθηκε από το εργαστήριο του Σαν Φρανσίσκο, ο Παυλάτος ανέφερε πως κάποτε είδε γραμμένη τη φράση «Smile here, smile there» — ένα μήνυμα που, όπως είπε, του έμεινε αξέχαστο.
«Το χαμόγελο», τόνισε, «είναι το καλύτερο μέσο επικοινωνίας. Ένα χαμόγελο μπορεί να αλλάξει μια μέρα, μια σχέση, μια ολόκληρη ατμόσφαιρα μέσα στο νοσοκομείο».
Με το γνώριμο πνεύμα του, ο καθηγητής μετέτρεψε ακόμα και ένα απλό περιστατικό σε μάθημα ζωής.

Το θαύμα της κορτιζόνης και η παρατήρηση ενός γιατρού

Σε άλλο σημείο, μιλώντας για την πορεία της ιατρικής, αναφέρθηκε στην ανακάλυψη της κορτιζόνης, την οποία χαρακτήρισε «το θαυμαστό φάρμακο του αιώνα».
Εξήγησε ότι η ιδέα ξεκίνησε από την παρατήρηση ενός γιατρού, ο οποίος είδε πως γυναίκες με χρόνιες φλεγμονές ένιωθαν καλύτερα κατά την εγκυμοσύνη — μια απλή παρατήρηση που οδήγησε στην κατανόηση του ρόλου των ορμονών και στη δημιουργία ενός φαρμάκου που άλλαξε την ιατρική ιστορία.
«Αυτό», είπε, «είναι το μεγαλείο της επιστήμης: να βλέπεις εκεί που οι άλλοι δεν προσέχουν».

Οι Κεφαλονίτες γιατροί που άφησαν έργο

Με έντονη συγκίνηση, ο Παυλάτος μίλησε και για τους Κεφαλονίτες γιατρούς που σημάδεψαν την ιατρική στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Αναφέρθηκε ονομαστικά σε προσωπικότητες όπως ο Ηλίας Φωκάς, ο Νίκος Μαρκέτος, ο Σπύρος Λαδάς, ο Γεράσιμος Πάγκαλης, ο Τζιβράς, ο Κοσμάς Λιμπεράτος, ο Γεράσιμος Κρασσάς, ο Σπύρος Μαρκέτος, ο Τζον Αλιβιζάτος, αλλά και στον Γεράσιμο Ρηγάτο και τον μαθηματικό Θανάση Φωκά, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη τους προσφορά και το κύρος που χάρισαν στην Κεφαλονιά.
Τόνισε πως «η ιατρική του τόπου μας έχει σφραγιστεί από σπουδαίους ανθρώπους που συνδύασαν επιστήμη και ήθος».

«Ο μηχανικός άνθρωπος και ο πνευματικός άνθρωπος»

Ο Παυλάτος δεν παρέλειψε να εκφράσει και τον προβληματισμό του για τη σύγχρονη εποχή, προειδοποιώντας ότι «ο μηχανικός άνθρωπος απειλεί τον πνευματικό».
Είπε πως η τεχνολογία είναι αναγκαία, «αλλά δεν πρέπει να υποκαθιστά τον άνθρωπο», γιατί χωρίς την ανθρωπιά και την ψυχή, «καμιά επιστήμη δεν έχει αξία».

«Drink water from the fountain of knowledge»

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Φώτης Παυλάτος απήγγειλε με λυρισμό ένα δικό του απόσπασμα που, όπως είπε, συνοψίζει τη φιλοσοφία του:
«Πιες νερό από την πηγή της γνώσης. Στάσου ακίνητος, όπως εγώ, και σκέψου.
Μην υπολογίζεις τον χρόνο — πόσες άνοιξες, πόσα καλοκαίρια και χειμώνες πέρασαν.
Πιες νερό από την πηγή της γνώσης, στάσου για ένα λεπτό σιωπηλός και άκου.
Και να είσαι ευγνώμων».

Με αυτά τα λόγια, ο μεγάλος Κεφαλονίτης γιατρός και διανοητής έκλεισε την ομιλία του, μέσα σε παρατεταμένο χειροκρότημα, αφήνοντας μια βαθιά συγκινητική παρακαταθήκη — όχι μόνο για την ιατρική, αλλά και για τον ίδιο τον τρόπο που αξίζει να ζει και να στοχάζεται ο άνθρωπος.

Μια ζωή αφιερωμένη στην Επιστήμη και στον Άνθρωπο

Ο Φώτης Παυλάτος υπήρξε μια σπάνια μορφή: επιστήμονας, λογοτέχνης, παιδαγωγός και στοχαστής.
Ένας άνθρωπος που δίδαξε με το παράδειγμά του, με την αφοσίωση στην αλήθεια και την πίστη στα ιδανικά της γνώσης και της ανθρωπιάς.
Η ομιλία του εκείνη στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη έμεινε στη μνήμη όσων την παρακολούθησαν — σαν μια υπενθύμιση ότι η σοφία δεν βρίσκεται μόνο στα βιβλία, αλλά στο ήθος, στη σεμνότητα και στο βλέμμα του ανθρώπου που ποτέ δεν σταματά να αναρωτιέται.

Σύνταξη / Επιμέλεια  : INKEFALONIA.GR - SPECIAL REPORTS

{https://www.youtube.com/watch?v=WJrByjwmvkM/}

 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή ή αναδιανομή του περιεχομένου χωρίς την έγγραφη άδεια του INKEFALONIA.GR.