Εγκαίνια Μνήμης σε Έναν Τόπο με Ιστορία

Στις πλαγιές του Αίνου, σε ένα από τα πιο ορεινά και ιστορικά χωριά της Κεφαλονιάς, το Πυργί, η τοπική κοινωνία συγκεντρώθηκε για να τιμήσει μια μορφή που σημάδεψε ανεξίτηλα τη σύγχρονη ιστορία του νησιού. Σε μια ατμόσφαιρα βαθιάς συγκίνησης και σεβασμού, πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Μακαριστού Μητροπολίτη Κεφαλληνίας Γεράσιμου Φωκά. Η τελετή, που διοργανώθηκε από τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο «το Πυργί», δεν αποτέλεσε απλώς μια εθιμοτυπική εκδήλωση, αλλά μια πράξη συλλογικής μνήμης, μια προσπάθεια της κοινότητας να ενσωματώσει μόνιμα στο τοπίο και την ταυτότητά της τη μορφή ενός Ιεράρχη που αγαπήθηκε καθολικά.

Με την προτομή οι κάτοικοι του χωριού δεν τιμούν απλώς έναν άνθρωπο, αλλά ενισχύουν την ίδια τους την ταυτότητα, δηλώνοντας πως η μνήμη του Γεράσιμου Φωκά ζει και θα ζει  εδώ, ως αναπόσπαστο κομμάτι της δικής τους ιστορίας.

Η σημασία της εκδήλωσης υπογραμμίστηκε από την παρουσία του νυν Μητροπολίτη Κεφαλληνίας Δημητρίου, ο οποίος τέλεσε την επιμνημόσυνη δέηση, συμβολίζοντας τη συνέχεια της Εκκλησίας και την επίσημη αναγνώριση της κληρονομιάς του προκατόχου του. Παρόντες ήταν επίσης εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης.

 Ωστόσο, η πιο δυνατή παρουσία ήταν αυτή των απλών κατοίκων του χωριού και της ευρύτερης περιοχής. Η συμμετοχή τους δεν ήταν απλώς μια τυπική υποχρέωση, αλλά η καρδιά της τελετής, η ζωντανή απόδειξη της αγάπης και της ευγνωμοσύνης που τρέφει η τοπική κοινωνία για τον Ιεράρχη της.

Ο Ιεράρχης της Αγάπης: Το Παράδοξο και το Μεγαλείο του Γεράσιμου Φωκά

Η ιστορία του Μητροπολίτη Γεράσιμου Φωκά είναι μια ιστορία παράδοξη και συνάμα μεγαλειώδης. Η κληρονομιά του δεν σφυρηλατήθηκε κατά τη διάρκεια της ποιμαντορίας του στον μητροπολιτικό θρόνο, αλλά στις δεκαετίες που προηγήθηκαν, μέσα από μια ζωή αφιερωμένη στην ταπεινή διακονία και την ανιδιοτελή προσφορά. Γεννημένος στο Αργοστόλι στις 25 Μαρτίου 1951 ως Ευάγγελος-Γεράσιμος Φωκάς, από τον Σπυρίδωνα και την Αναστασία Λαγγούση, έδειξε από νωρίς την κλίση του προς την Εκκλησία. Όπως ανέφεραν άνθρωποι που τον γνώριζαν, «ήταν από 9 ετών μέσα στην Εκκλησία».

Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1998, ακολούθησε τον μοναστικό δρόμο, καθώς εκάρη μοναχός στις 20 Μαρτίου 1988 στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους. Χειροτονήθηκε Διάκονος το 1989 και Πρεσβύτερος το 1998 από τον τότε Μητροπολίτη Κεφαλληνίας κυρό Σπυρίδωνα, λαμβάνοντας την ίδια ημέρα και το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Από το 1998 έως και το 2015, υπηρέτησε ως Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Κεφαλληνίας. Σε αυτή τη θέση, για 17 ολόκληρα χρόνια, έχτισε μια βαθιά και ουσιαστική σχέση με το ποίμνιό του. Δεν ήταν ένας απόμακρος διοικητικός παράγοντας, αλλά ένας πατέρας και αδελφός για κάθε Κεφαλλονίτη.

Η αναγνώριση του έργου και της προσωπικότητάς του κορυφώθηκε στις 26 Μαΐου 2015, όταν η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τον εξέλεξε νέο Μητροπολίτη Κεφαλληνίας με μια συντριπτική πλειοψηφία 69 ψήφων. Η εκλογή του έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στο νησί. Ήταν η δικαίωση ενός ανθρώπου που είχε αφιερώσει τη ζωή του στην τοπική εκκλησία. Η χειροτονία του σε Επίσκοπο πραγματοποιήθηκε στις 31 Μαΐου 2015 στην Αθήνα. Όμως, η χαρά έμελλε να είναι τραγικά σύντομη. Πριν καν προλάβει να ενθρονιστεί επισήμως στην Κεφαλονιά, στις 21 Ιουνίου 2015, ο Μητροπολίτης Γεράσιμος άφησε την τελευταία του πνοή στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, σε ηλικία 64 ετών, από ανακοπή καρδιάς. Βρισκόταν εκεί για να παραστεί στην ενθρόνιση του νέου Μητροπολίτη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, Ιουστίνου, πιστός στο καθήκον του μέχρι το τέλος.

Η είδηση του θανάτου του βύθισε την Κεφαλονιά σε βαρύ πένθος. Η θητεία του ως Μητροπολίτης διήρκεσε μόλις 26 ημέρες, αλλά η κληρονομιά του ήταν ήδη γραμμένη στις καρδιές των ανθρώπων. Η εκλογή του δεν ήταν η αρχή της ποιμαντορίας του, αλλά η επίσημη σφραγίδα μιας διακονίας που είχε ήδη ολοκληρωθεί. Οι μαρτυρίες όσων τον γνώρισαν αποκαλύπτουν έναν άνθρωπο σπάνιας αρετής. «Δεν ήθελε ούτε μεγαλεία ούτε τίποτα. Τον έβλεπες παντού σε κάθε αγώνα και σε κάθε πονεμένο», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Έτρεχε σε νοσοκομεία και γηροκομεία, έδινε το δικό του βιβλιάριο ασθενείας σε ανασφάλιστους, μοίραζε τα χρήματά του και φορούσε «πάντα παλιά ράσα και τρυπημένα παπούτσια». Ήταν μια έμπρακτη άσκηση ασκητισμού, όχι στην απομόνωση ενός μοναστηριού, αλλά μέσα στον κόσμο, για τον κόσμο. Για τους Κεφαλλονίτες, ήταν απλά «ο παπάς μας κι ο άνθρωπός μας», ένας «άγιος άνθρωπος». Η λαοθάλασσα που τον συνόδευσε στην εξόδιο ακολουθία στην Ιερά Μονή του Αγίου Γερασίμου στα Ομαλά ήταν η πιο εύγλωττη απόδειξη αυτής της αγάπης. Όπως έγραψαν τα τοπικά μέσα, «έκλαψε όλη η Κεφαλονιά στο αντίο του αγαπημένου της ιεράρχη».

Η Τέχνη ως Προσφορά: Ο Αυτοδίδακτος Γλύπτης και η Δωρεά του

Πίσω από κάθε μνημείο βρίσκεται ένας δημιουργός, και στην περίπτωση της προτομής του Μακαριστού Γεράσιμου, ο δημιουργός είναι ο Κεφαλλονίτης γλύπτης Σπύρος Χουρμούζης. Η συμβολή του, ωστόσο, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς το έργο δεν αποτελεί προϊόν εμπορικής ανάθεσης, αλλά μια προσωπική δωρεά προς την κοινότητα του Πυργιού και τη μνήμη του Ιεράρχη 

Ο Σπύρος Χουρμούζης, με εργαστήριο στο Αργοστόλι, είναι ένας αυτοδίδακτος γλύπτης, ένας καλλιτέχνης που έχει διαμορφώσει την τεχνική του μέσα από την προσωπική του αφοσίωση και το πάθος για τη δημιουργία. Έχει ήδη αφήσει το στίγμα του στον δημόσιο χώρο της Κεφαλονιάς με άλλα έργα του, καθιστώντας τον έναν αναγνωρισμένο και ενεργό παράγοντα στην πολιτιστική ζωή του νησιού. Η απόφασή του να φιλοτεχνήσει και να δωρίσει την προτομή του Γεράσιμου Φωκά δημιουργεί έναν ισχυρό συμβολισμό που αντικατοπτρίζει τις ίδιες τις αξίες του τιμώμενου προσώπου.

Ο Μητροπολίτης Γεράσιμος έζησε μια ζωή ταπεινότητας και προσφοράς, απορρίπτοντας τα υλικά αγαθά και τις τιμές. Αντίστοιχα, το μνημείο που τον τιμά δεν γεννήθηκε από μια εμπορική συναλλαγή, αλλά από μια πράξη ανιδιοτελούς προσφοράς. Ένας τοπικός, αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, χρησιμοποιώντας το ταλέντο του, προσφέρει ένα δώρο στην κοινότητά του για να τιμήσει έναν ηγέτη που η ίδια η ζωή του ήταν ένα συνεχές δώρο προς τους συνανθρώπους του. Αυτή η παράλληλη πορεία ταπεινότητας και προσφοράς, τόσο στο πρόσωπο του Ιεράρχη όσο και στη δημιουργία του μνημείου του, προσδίδει στο έργο μια βαθύτερη αυθεντικότητα και συναισθηματικό βάρος. Η τέχνη, σε αυτή την περίπτωση, δεν αναπαριστά απλώς, αλλά ενσαρκώνει τις αρχές που υπηρετεί.

INKEFALONIA NEWSROOM / Εικόνες : Γεράσιμος Παπαδάτος