Με μια εκτενή και λεπτομερή έκθεση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαναφέρει στο προσκήνιο τις μακροοικονομικές ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας, επισημαίνοντας ότι παρά τη συνεχιζόμενη πρόοδο, απαιτούνται περαιτέρω παρεμβάσεις σε μια σειρά κρίσιμων τομέων.

Μεταξύ των κεντρικών σημείων της έκθεσης ξεχωρίζει η έκκληση προς την ελληνική κυβέρνηση για την απελευθέρωση επαγγελμάτων όπως του δικηγόρου, του μηχανικού και του αρχιτέκτονα, τα οποία εξακολουθούν να υπόκεινται σε περιορισμούς που εμποδίζουν την είσοδο νέων επαγγελματιών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού.

Δημοσιονομικά – Ισορροπίες και πλεονάσματα

Το 2024, η ελληνική οικονομία παρουσίασε σημαντική μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ, ωστόσο παραμένει στην κορυφή της ΕΕ ως προς το δημόσιο χρέος. Τα πρωτογενή πλεονάσματα σε συνδυασμό με την οικονομική ανάπτυξη συμβάλλουν στην αποκλιμάκωσή του.

Παράλληλα, η Ελλάδα πέρασε σε δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,3% το 2024, από έλλειμμα 1,4% το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παραμένει σε ελλειμματικό επίπεδο, με την καθαρή διεθνή επενδυτική θέση να βελτιώνεται ελαφρώς χωρίς να αλλάζει τη συνολικά αρνητική εικόνα.

Ανάπτυξη, πληθωρισμός και προοπτικές

Η Επιτροπή προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,3% για το 2025 και 2,2% για το 2026, ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί στο 2,8% και 2,3% αντίστοιχα. Οι δαπάνες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν με ρυθμό 4,2% το 2025, υπερβαίνοντας το συνιστώμενο όριο, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει το δημοσιονομικό πλεόνασμα, το οποίο υπολογίζεται στο 0,7% για το ίδιο έτος.

Αμυντικές δαπάνες και ρήτρα διαφυγής

Σε συνέχεια της πανευρωπαϊκής ανάγκης για αύξηση των αμυντικών κονδυλίων, ενεργοποιήθηκε η ρήτρα διαφυγής που επιτρέπει στην Ελλάδα να υπερβεί τους περιορισμούς στις καθαρές δαπάνες. Οι αμυντικές δαπάνες παραμένουν σταθερές στο 2,4% του ΑΕΠ για τα έτη 2024 και 2025.

Μεταρρυθμίσεις – Κρίσιμες εστίες παρέμβασης

Η Κομισιόν επισημαίνει ότι η διατήρηση της μεταρρυθμιστικής δυναμικής, εντός και εκτός πλαισίου Ταμείου Ανάκαμψης, είναι καθοριστική για τη μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται:

• Στην επιτάχυνση της επίλυσης δικαστικών εκκρεμοτήτων
• Στην ενεργοποίηση πλατφορμών για απομακρυσμένες ακροάσεις
• Στη βελτίωση των φορολογικών μηχανισμών και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στον τομέα των καυσίμων
• Στην ολοκλήρωση της τελωνειακής και φορολογικής αναδιάρθρωσης

Επενδύσεις, στέγαση και κοινωνική πολιτική

Παρά την πρόοδο, η Ελλάδα εξακολουθεί να υστερεί σε προσβάσιμη και οικονομικά προσιτή στέγαση, ιδίως λόγω χρονοβόρων διαδικασιών που αφορούν κατασχέσεις και πλειστηριασμούς. Παράλληλα, η κοινωνική προστασία παραμένει αδύναμη, με υψηλά ποσοστά φτώχειας και ανισότητες σε υπηρεσίες φροντίδας, υγειονομικής κάλυψης και μακροχρόνιας φροντίδας.

Ενέργεια και περιβάλλον

Η ενεργειακή εξάρτηση από φυσικό αέριο και οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων υπονομεύουν τις προσπάθειες για απανθρακοποίηση. Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη απλοποίησης των αδειοδοτικών διαδικασιών και προσαρμογής του νομικού πλαισίου για την ενίσχυση της αποθήκευσης ενέργειας και των διασυνδέσεων.

Ανταγωνιστικότητα – Κλειστά επαγγέλματα και κανονιστικά εμπόδια

Η Ελλάδα κατατάσσεται ψηλά σε εμπόδια εισόδου στις επαγγελματικές υπηρεσίες, με περιορισμούς που αφορούν τον τρόπο άσκησης των επαγγελμάτων και τις νομικές μορφές. Η Επιτροπή συνιστά αναθεώρηση των ρυθμιστικών περιορισμών, προκειμένου να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και η επιχειρηματικότητα, ιδίως σε κλάδους όπως οι νομικές, μηχανικές και αρχιτεκτονικές υπηρεσίες.

Έρευνα, καινοτομία και εκπαίδευση

Η χαμηλή συμμετοχή των νέων στην επαγγελματική εκπαίδευση, οι ανεπαρκείς ψηφιακές δεξιότητες και η περιορισμένη χρηματοδότηση για την καινοτομία αποτελούν εμπόδιο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Παρά τις επενδύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, απαιτείται μια σαφής στρατηγική Ε&Κ για τη μετά το 2026 περίοδο.

Μεταφορές και σιδηροδρομικές υποδομές

Ο γερασμένος στόλος οχημάτων και η περιορισμένη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης παραμένουν σοβαρά προβλήματα. Η Ελλάδα καλείται να καταρτίσει μια ολιστική στρατηγική για τις μεταφορές, προωθώντας τη μετάβαση σε καθαρότερα μέσα και την επέκταση των δημόσιων συγκοινωνιών. Επιπλέον, η εφαρμογή του ERTMS θεωρείται κρίσιμη για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου.

Κλιματική κρίση και διαχείριση υδάτινων πόρων

Η χώρα παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, με ελλιπή ασφαλιστική κάλυψη έναντι φυσικών καταστροφών και σοβαρές ελλείψεις στη διαχείριση υδάτων, ιδίως στον αγροτικό τομέα. Η Επιτροπή προτείνει τη διαμόρφωση ενός συνεκτικού σχεδίου για την προσαρμογή κρίσιμων υποδομών και την ενίσχυση της βιωσιμότητας των εταιρειών ύδρευσης.

Κοινωνική σύγκλιση και εκπαίδευση

Η έκθεση επισημαίνει την ανάγκη για αύξηση της συμμετοχής των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες, και για βελτίωση της απόδοσης στο σχολικό σύστημα, το οποίο εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά μαθητών με ελλιπείς βασικές δεξιότητες στην ΕΕ.

Συμπεράσματα

Η Κομισιόν αναγνωρίζει τη σημαντική πρόοδο της Ελλάδας σε κρίσιμους τομείς, ωστόσο τονίζει ότι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η αντιμετώπιση κοινωνικών και περιβαλλοντικών ανισοτήτων είναι απαραίτητες προκειμένου να εξασφαλιστεί διατηρήσιμη ανάπτυξη και οικονομική σταθερότητα.