«Βαλλιάνειο Γυμνάσιο Κεραμειών: Ιστορία και μνήμες»

Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 22 Απριλίου 2013 08:03

«Βαλλιάνειο Γυμνάσιο Κεραμειών: Ιστορία και μνήμες»

Χαιρετισμός
του Προέδρου της ΕΛΜΕ-ΚΙ
στην εκδήλωση με θέμα:
«Βαλλιάνειο Γυμνάσιο Κεραμειών: Ιστορία και μνήμες»

Φίλες και φίλοι.

Το ΔΣ της ΕΛΜΕ-ΚΙ ανταποκρίνεται στην πρόσκληση και τιμά την ιστορία του Γυμνασίου και Λυκείου Κεραμειών.

Θεωρούμε ότι η εκδήλωση αποτελεί αφορμή για να θέσουμε ορισμένα ζητήματα:
1. Από ποιους γράφεται η ιστορία, η ιστορία ενός σχολείου στην προκειμένη περίπτωση και από ποια σκοπιά μπορούμε να βλέπουμε αντικειμενικά τις κοινωνικές διαδικασίες;
2. Τι σχέση έχουν τα πρόσωπα και οι προσωπικότητες με την εποχή τους, τις κοινωνικο – οικονομικές συνθήκες; Δρουν αυτόνομα ή η δράση τους καθορίζεται από αυτές;
3. Ποια είναι η έννοια της ευεργεσίας και ο ρόλος των ευεργετών;
4. Τι μπορεί να επιζητά σήμερα η εκπαιδευτική κοινότητα και πώς η νέα γενιά θα απολαμβάνει το δικαίωμα στη μόρφωση, αντλώντας από την ιστορική πείρα;

Γράφει ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στο ποίημα «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει»:
Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;
Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα.

Oι βασιλιάδες κουβαλήσαν τ' αγκωνάρια;

Και ο ποιητής συνεχίζει με ανάλογα ερωτήματα που όλα συντείνουν στο εξής: ότι πρέπει να αποδομήσουμε ότι η ιστορία γράφεται από τις προσωπικότητες. Μπορεί να ειδωθεί αντικειμενικά μονάχα από τη σκοπιά των αποκάτω. Για μας η ιστορία του σχολείου είναι η ιστορία των καθηγητών που μόχθησαν για να μορφώσουν και των μαθητών που μόχθησαν για να μορφωθούν, υπερνικώντας άπειρα προβλήματα. Είναι η συμμετοχή του σχολείου στο ιστορικό γίγνεσθαι, στις κρίσιμες καμπές του τόπου μας. Αλήθεια πόσοι γνωρίζουμε π.χ. τη συμμετοχή των μαθητών των Κεραμειών στη μεγάλη μάχη που έδωσε το ΕΑΜικό κίνημα ενάντια στην ιταλοποίηση και τον εκφασισμό που προωθούσαν οι κατοχικές δυνάμεις; Και γιατί δεν το μάθαμε ποτέ; Πόσα project έχουν γίνει ή προγραμματίζονται με αυτό ή ανάλογα θέματα;

Βεβαίως η δράση καθηγητών – μαθητών αναπτύχτηκε σε ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο που υπήρχε ανεξάρτητα από αυτούς. Πάντοτε το εκπαιδευτικό διακύβευμα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις της οικονομίας και της κυρίαρχης τάξης. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ και ισχύει και για τις προσωπικότητες που είχαν θέσεις οικονομικές και διοικητικές – κανείς δεν δρα έξω από το πλαίσιο της εποχής του και σπάνια κάποιος ξεπερνά τα όρια που καθορίζει η τάξη του.

Αν και οι παιδαγωγοί της ανερχόμενης αστικής τάξης πρόβαλαν την απαίτηση παιδείας για όλο το λαό, όμως η ιδέα αυτή στην αστική κοινωνία δεν έλαβε ποτέ σάρκα και οστά. Το εγκυκλοπαιδικό κομμάτι της μόρφωσης μετατρεπόταν ολοένα και περισσότερο σε ιδεολογική χειραγώγηση, ενώ, παράλληλα η βιομηχανική επανάσταση γεννούσε την ανάγκη για την τεχνική εκπαίδευση, μεταμορφώνοντας την ειδίκευση των εργαζομένων από απλή μαθητεία σε κάποιο παραγωγικό χώρο σε συστηματική μαθητεία στο χώρο του σχολείου. Ο κατασκευαστής, ο επισκευαστής, ο συντηρητής και ο χειριστής των μηχανών, ο εργοδηγός και τα βοηθητικά στελέχη της παραγωγής, η συστηματική εκμετάλλευση της γης, ήταν ανάγκη για την ανάπτυξη του καπιταλισμού.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και η φιλελεύθερη αστική τάξη παραχώρησε στην εργατική τάξη τόση και τέτοια μόρφωση, ώστε να μη ζημιώνονται τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντά της, και πρώτα απ' όλα η πολιτική της εξουσία κι η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής.

Στη βάση αυτή πρέπει να αντιμετωπίσουμε και το ρόλο των λεγόμενων ευεργετών σε κάθε εποχή. Ανταποκρίθηκαν στην ανάγκη της τάξης τους και της εποχής τους για διαμόρφωση όρων κερδοφορίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις η κοινωνική παρέμβαση κάλυπτε μια σειρά οικονομικές δραστηριότητες. Για τον Παναγή Βαλλιάνο θα μας φωτίσουν άλλοι ομιλητές που κατέχουν το ζήτημα. Σε εισήγηση της κ. Καλούρη διάβασα ότι, ως επιχειρηματίας της διασποράς, μετείχε στα ελληνικά δάνεια του 1880. Δάνεια που, όπως και σήμερα δεν ωφέλησαν το λαό ούτε γενικά και αφηρημένα την πατρίδα. Όπως έγραψε ο Μπελογιάννης «...κατάφεραν να ωφελήσουν μονάχα τον μπεζαχτά τους και τους ξένους τυχοδιώκτες απ' τα δύο δάνεια της επανάστασης».

Σήμερα η ΕΕ και τα μονοπώλια, με μοχλό το πολιτικό τους προσωπικό, διαμορφώνουν νέο πλαίσιο για την εκπαίδευση. Υποβαθμίζουν κάθε έννοια γενικής μόρφωσης και την αντικαθιστούν με εφήμερες δεξιότητες, υποτάσσουν την παιδεία στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό, ροκανίζουν την κρατική χρηματοδότηση και διαμορφώνουν νέα πεδία για κερδοφόρες επενδύσεις. Έτσι, το 2013, φθάνουμε να επιζητούμε ξανά νέους ευεργέτες σπόνσορες και χορηγούς. Καλλιεργούν την επικίνδυνη – αντιδραστική θεωρία ότι οι ευεργέτες μπορεί να κλέβουν (νόμιμα βεβαίως στην πλειονότητα των περιπτώσεων) αλλά «τουλάχιστον κάτι θα φάμε κι εμείς», να είναι «επενδυτές κι όχι πειρατές» κ.λ.π. Στην εποχή που ο πλούτος περισσεύει για να καλύψει όλες τις σύγχρονες ανάγκες μας λένε να μάθουμε ως ρεαλισμό την κλοπή του κοινωνικού πλούτου. Να διαχειριζόμαστε την εξαθλίωση των σχολείων και να ευγνωμονούμε για τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι των πλουσίων. Σήμερα, οι σύγχρονοι «εθνικοί ευεργέτες» ιδρύουν ένα «μη κερδοσκοπικό ίδρυμα» διαθέτοντας οι ίδιοι μικρά χρηματικά ποσά (βεβαίως με φοροαπαλλαγή), απομυζώντας κρατικό χρήμα.

Φίλες και φίλοι.

Έχουμε εμπιστοσύνη στο λαό, στους συναδέλφους και τη νέα γενιά. Μπορούμε και πρέπει να αγωνιστούμε για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν παιδεία. Η λύση δεν θα έρθει από κανένα φωτισμένο σωτήρα αλλά από εμάς τους ίδιους. Όπως η αστική τάξη και τα πιο φωτισμένα μυαλά της κάποτε οραματίστηκαν μια νέα κοινωνία, κόντρα στη φεουδαρχία, έτσι κι εμείς οφείλουμε να οραματιστούμε και να δράσουμε για την κοινωνική αλλαγή και για ένα νέο σχολείο.
Όπως έγραψε ο Δάσκαλος Γληνός:«Κάτω λοιπόν τα ψέμματα όλα. Είμαστε σύμφωνοι. Το σχολείο το θέλετε σεις όργανο της κυριαρχίας σας. Και μεις (οι σοσιαλιστές) αγωνιζόμαστε να σας το πάρουμε. Γιατί εμείς αγωνιζόμαστε για μια δικαιότερη και ανθρωπινότερη κοινωνία, λιγότερο υποκριτική, λιγότερο απάνθρωπη. Κι η δύναμη θα περάσει αργά ή γρήγορα στο μέρος της δικαιοσύνης».