Τον Απρίλιο του 1849 ο Ντοστογιέφσκι συνελήφθη και πέρασε από έκτακτο στρατοδικείο. Η κατηγορία ήταν για συμμετοχή σε προδοτική συνωμοσία. Η ποινή που επιβλήθηκε στον Ντοστογιέφσκι ήταν τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα και στρατιωτική υπηρεσία ως απλός στρατιώτης για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Στο δικαστήριο δεν αρνήθηκε ούτε τις φιλελεύθερες πεποιθήσεις του ούτε το ενδιαφέρον του για τον ουτοπικό σοσιαλισμό, ιδιαίτερα για τις ιδέες του Σαρλ Φουριέ ή τη διαμαρτυρία του για πολλά φαινόμενα της ρωσικής πραγματικότητας. Παρουσίασε τον εαυτό του ως έναν «αφελή-έντιμο ανθρωπιστή και λόγιο ο οποίος απέβλεπε στο γενικό καλό της ανθρωπότητας». 

Στις 16 Νοεμβρίου 1849 ο Ντοστογιέφσκι και οι σύντροφοί του δικάστηκαν και καταδικάσθηκαν σε θάνατο. Ακολούθησε ένας πόλεμος νεύρων με εικονικές εκτελέσεις και ατέλειωτες ώρες παραμονής σε μια πλατεία της Πετρούπολης, στις 22 Δεκεμβρίου του 1849, σε αναμονή του εκτελεστικού αποσπάσματος. Η ποινή του μετατράπηκε τελικά σε τετραετή εξορία και καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας.  Το φθινόπωρο του 1855έγινε υπαξιωματικός και τον επόμενο χρόνο προήχθη σε αξιωματικό. Τον Μάρτιο του 1859 του επιτράπηκε να επιστρέψει στην Ευρωπαϊκή Ρωσία, όχι όμως ακόμα στις μεγάλες πόλεις.

Το Τομπόλσκ, το κάστρο μέσα στο οποίο  ήταν φυλακισμένος  για δέκα μέρες, πριν μεταφερθεί στο Όμσκ, χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα.  Εκεί φυλακίστηκε και ο Τσάρος Νικόλαος Β΄ και η οικογένειά του, ενώ πέρασαν περισσότεροι από 2.500 πολιτικοί κρατούμενοι.

Η φυλακή έκλεισε το 1989, αλλά πρόσφατα άνοιξε εκ νέου για τους ταξιδιώτες που θέλουν να περάσουν εκεί τη νύχτα τους. Μοιάζει κάπως νοσηρό, αλλά πολλοί θέλουν να περάσουν μια νύχτα σε ένα κελί ή στον ξενώνα των φυλακών. Το κρύο είναι αφόρητο αφού στην περιοχή η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -20 βαθμούς.

thetoc.gr